In Veenhuizen – in de buurt van Groningen – ligt het grootste munitieopslagdepot van de Nederlandse Defensie. In het kader van wet- en regelgeving gaf Defensie in 2018 aan het Rijksvastgoedbedrijf opdracht zowel de bliksembeveiliging als de aanwezige installatietechniek te vernieuwen. Uiteindelijk is via een openbare aanbesteding de opdracht gegund aan Harwig Installatietechniek als uitvoerende partij. De 191 munitiebunkers, een groot aantal samenwerkende organisaties en een zéér korte deadline maakten dit project niet alleen technisch, maar vooral logistiek tot een uitdaging.
Het Defensie Munitiebedrijf, onderdeel van de Defensie Materieel Organisatie, koopt munitie in, slaat het op, geeft het uit en neemt het eventueel weer terug wanneer het niet is gebruikt. Deze munitie wordt opgeslagen in zogenoemde munitiebunkers die zich verspreid over het land bevinden. De verreweg grootste locatie bevindt zich in Veenhuizen waar maar liefst 191 munitiebunkers ruimte bieden aan zowel eenvoudige munitie als zeer geavanceerde varianten.
Commandant van het Defensie Munitiebedrijf Ton Huisman: ‘Het is waarschijnlijk overbodig om uit te leggen dat ‘veiligheid’ op dit soort terreinen de eerste prioriteit heeft. Dat betekent dat wij er als Defensie nauwgezet op toezien dat we aan alle eisen voldoen. Normaal werken we daarbij met stringente regelgeving die we zelf opstellen – de zogeheten NP-normen – maar dit gebeurt ook steeds vaker in combinatie met civiele normen, zoals de NEN-normen.’
Laatste stand der techniek
Omdat deze normen van elkaar kunnen verschillen, kwam afgelopen jaar tijdens een inspectie naar voren dat de blikseminstallaties in Veenhuizen moesten worden aangepast om ook te voldoen aan de relevante NEN-normering. Hierop gaf Defensie opdracht aan het Rijksvastgoedbedrijf om een plan te maken en de opdracht in en project uit te voeren.
Projectleider Tom de Jong vanuit het Rijksvastgoedbedrijf: ‘De veiligheid voor mens en omgeving is hier nooit in het geding geweest, maar omdat de civiele normen een andere wijze van bliksembeveiliging hanteren dan de militaire normen – een extra losstaande bliksembeveiligingsschil om het object versus een beveiliging gebaseerd op de ‘kooi van Faraday’ – werd Defensie toch gesommeerd de nodige aanpassingen te doen. Om een lang verhaal kort te maken: 1 maart 2020 was de opleveringsdatum en overschrijding van deze datum zou leiden tot een dwangsom die de kosten van een dergelijk project ruim zou overtreffen. Werk aan de winkel dus!’
Van opdracht tot uitvoering
Defensie heeft op 1 juni 2018 opdracht versterkt aan het Rijksvastgoedbedrijf voor de modificatie. Het Rijksvastgoedbedrijf maakte op basis van deze opdracht in samenwerking met diverse externe adviesorganen een Plan van Aanpak waarbij een deel van het engineeringwerk in eigen huis is gedaan. Na goedkeuring is dit omgezet naar een bestek waarmee de markt via een aanbesteding is benaderd. Harwig installatietechniek werd uiteindelijk als gegunde van de hoofdopdracht aangewezen als uitvoerende partij. Bouwkundig onderaannemer was Brands Bouw, Hommema Kathodische bescherming werd voor de bliksembeveiliging ingeschakeld.
Directeur Bernard Nederhoed van Harwig Installatietechniek: ‘Hiermee waren wij verantwoordelijk voor zowel de bouwkundige aanpassingen als de W- en de E-installatietechnieken. Het meest uitdagende was nog wel de strakke deadline waaraan een serieuze boeteclausule hing en die tot een planning leidde waarin 8 munitiebunkers per dag moesten worden omgebouwd.’
Volledig voorbereid aan de slag
Daarbij had het projectteam te maken met vele bepalende factoren. Bijvoorbeeld een defensielocatie die gedurende het project gewoon ‘in bedrijf’ was en het onmogelijk maakte alle bunkers gelijktijdig leeg te maken. Dit is opgelost door de munitie via een rolprincipe weg te halen in de straten waarin moest worden gewerkt, en neer te leggen in opgeleverde, aangepaste bunkers. Zo bewogen de werkzaamheden zich als een golf over het complex.
Nederhoed: ‘Letterlijk alle partijen stonden bij aanvang van het project op scherp en volledig voorbereid om aan de slag te gaan. Alle materialen lagen bijvoorbeeld al zoveel mogelijk op voorraad, een overschot aan medewerkers had de vereiste Verklaring Omtrent Gedrag aangevraagd zodat we – indien nodig – snel konden opschalen en iedereen was op de hoogte van de deadline. Enerzijds geeft dit een enorme druk, anderzijds leidde het ook tot een situatie waarin iedereen vooral mét en naast elkaar samenwerkte met eenvoudig één gemeenschappelijk doel: de deadline halen. Ik zeg dan ook niet zonder trots dat ons bedrijf aan het eind van de rit door het Rijksvastgoedbedrijf beoordeeld is met een 10.’
Installatietechniek
Rijksvastgoedbedrijf heeft slim gebruikgemaakt van de mogelijkheden om bij het vervangen van de blikseminstallatie de munitiebunkers meteen technisch volledig ‘up-to-date’ te maken. Projectleider van de installatietechniek Harold Suk: ‘Het installatieteam bestond uit ongeveer 10 man, waarvan een deel vast en een deel wisselde, en was verreweg de grootste op de locatie.’
‘Een hele uitdaging om gedurende de repeterende werkzaamheden aan 191 bunkers de focus vast te houden. Daarom heb je ook altijd wisselingen in het team gehad, niet iedereen is daartoe immers in staat. De vaste kern zocht zijn uitdagingen in het steeds verder optimaliseren van efficiënt werken en verdient wat mij betreft een dik compliment!’
Alle bekabeling gecontroleerd
Het team van Harold Suk heeft alle W- en E-installaties onder handen genomen. Zo is de oude verlichting vervangen door led-armaturen, is elke bunker voorzien van een nieuwe roestvaststalen buitenkast met laagspanningsverdelers en is het luchtdroogsysteem op ‘zolder’ vervangen. Bovendien is alle bekabeling gecontroleerd, doorgemeten en waar nodig vervangen of verwijderd.
Robert Boer is één van de monteurs uit de projectgroep en geeft aan: ‘Hiermee is de hoeveelheid bekabeling die de bunker ín gaat tot een minimum beperkt. Tot slot hebben we nauw samengewerkt met Hommema, dat uiteindelijk de bliksembeveiliging conform klasse LPL 1 heeft geplaatst. Deze bestaat nu uit 4 masten die ter hoogte van de 4 hoekpunten van de bunker zijn geplaatst. Op een diepte van 80 cm in de grond zijn deze onderling verbonden via een koperdraad en uiteraard een aardleiding. De samenwerking lag onder meer in het realiseren van de aarding van al onze installaties inclusief het beveiligingssysteem en de overspanningsbeveiliging conform LPZ2.’
Missie volbracht
Op basis van een zeer gedegen voorbereiding, een gemotiveerd team en een uitstekende samenwerking – en een béétje geluk met de weersomstandigheden – is de deadline in volle glorie gehaald. Alle partijen kijken terug op een intensief en uitdagend project en zijn trots op het eindresultaat.
Fotografie: Mediacentrum Defensie.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
