Hoe krijg je op korte termijn meer mensen naar de technieksector? Eén van de manieren: door zij-instroom makkelijker te maken met leer-/werktrajecten, ook op hbo-niveau. Daarvoor ontwikkelde Tanja Hulst van Hogeschool van Amsterdam samen met Techniek Nederland ‘Be an Engineer’. Dat werkt! “Er is veel meer interesse om in te stromen dan je denkt.”
Instromen in de technieksector is vaak een ‘kip-ei situatie’: opleiding in deeltijd gaat het best als je daarnaast werkt. Maar hoe krijg je zonder technische vooropleiding een baan in de techniek? Tanja Hulst, Programmamanager Be an Engineer en Lecturer bij de Hogeschool van Amsterdam, bedacht een manier om zij-instromers op hbo-niveau soepel de sector in te helpen.
Wat is Be an Engineer?
“Be an Engineer is een programma dat techniekbedrijven verbindt met hogescholen en sociale partners, met als doel meer mensen de technieksector in te krijgen. Daarvoor begonnen we met de deeltijdopleidingen Engineering en vier grote techniekbedrijven – Heijmans, Unica, Homij en Croonwolter&dros – om werken en leren te combineren. Inmiddels hebben we een heel palet aan deeltijdopleidingen en bedrijven die meedoen, speciaal voor mensen die toelaatbaar zijn op hbo-niveau maar nog geen technische opleiding of baan in de techniek hebben.”
Hoe kwam je op het idee?
“Drie jaar geleden deed ik namens Hogeschool van Amsterdam een sessie met Wij Techniek, Techniek Nederland en een aantal technische bedrijven. Allemaal wilden we meer mensen in de techniek. Maar om dat voor elkaar te krijgen miste de verbinding tussen de opleidingen en het werkveld. Ik stelde voor om samen een startbudget van ieder € 10.000 bij elkaar te brengen om een project op te zetten voor het werven van zogeheten additioneel talent. Zo ontstond de eerste campagne van Be an Engineer. Het jaar erna sloot eerst Hogeschool van Arnhem en Nijmegen aan en daarna direct nog vier hogescholen. Inmiddels doen er al negen hogescholen mee.”
Inmiddels doen al 9 van de 13 hogescholen mee.
Wat doen jullie concreet?
“Be an Engineer verwerft nieuwe instroom voor techniek, informeert kandidaten en brengt ze in contact met bedrijven. Ook adviseren we over opleidingen en denken we mee over welke banen geschikt zijn voor zij-instromers; zijkunnen bijvoorbeeld ook meedoen aan een skills-training om hun talenten te ontdekken. Of ze kunnen nog zogeheten deficiënties wegwerken door deel te nemen aan bijvoorbeeld een taalschakeltraject of wiskunde cursus bij een hogeschool.”
Waarom is het zo belangrijk voor zij-instromers om zich te kunnen oriënteren?
“Een nieuwe studie en een nieuwe baan is een grote stap. Tussen interesse in techniek en het daadwerkelijk gaan doen zit een heel proces. Er zijn eigenlijk drie fases; de eerste is interesse, de tweede is oriënteren en de derde is werken en leren. In de fase tussen ‘willen’ en ‘doen’ willen we beter worden. Dat doen we door online campagne te voeren waarbij je loskomt van het eventuele vooroordeel over werken in de techniek, en door activiteiten te organiseren waarbij mensen zich kunnen oriënteren op de diverse opleidingen en banen.”
Waar zoeken jullie kandidaten?
“In onze campagne mikken we vooral op mensen die willen switchen van studie of van sector. Die zoeken we via Instagram en Facebook. Vorig jaar hadden we daar een bereik mee van zo’n vijf miljoen views. Ook helpen we potentiële kandidaten bij hun oriëntatie. Zo hebben we dit jaar in samenwerking met het Regionaal Werkcentrum Groot-Amsterdam een oriëntatieprogramma van vijf dagen georganiseerd waar mensen een indruk konden krijgen van de bouw, techniek, energie en industrie. Daarnaast organiseren we informatiesessies en Meet&Match- bijeenkomsten waarbij je als zij-instromer op een laagdrempelige manier in contact komt met diverse bedrijven. Ook staan we bij Open Dagen op de hogescholen om inzicht te geven in de verschillende banen en opleidingen.”
Wat valt jullie vooral op?
“Je merkt aan alles dat mensen werk willen doen dat nut heeft en bijdraagt aan een duurzame wereld. Vandaar ook campagnes zoals ‘De toekomst heeft engineers nodig’. Binnenkort starten we met de nieuwe campagne ‘Wil je ook impact maken op de wereld?’.”
Hoe groot is de potentiële vijver?
“In het huidige plaatje zijn er jaarlijks 25.000 nieuwe technici op hbo-niveau nodig. Ongeveer 15.000 daarvan komen op de markt vanuit hbo-opleidingen. Dan heb je dus nog een gat van 10.000 mensen. Voor Be an Engineer hebben we een vijfjarenplan, waarin we hebben gezegd dat als je vijf jaar lang € 6 miljoen investeert, je drieduizend mensen per jaar kunt opleiden. En dat kan makkelijk met de nieuwe campagne. Er is veel meer interesse om in te stromen dan je denkt. Je moet ze alleen zien te bereiken.”
Wat vraagt het programma van de werkgevers?
“Een andere mindset. Veel bedrijven zeggen nog: ‘Ik heb vacatures, heb jij de juiste mensen voor mij?’ Maar zo werkt het niet, want die mensen zijn er niet. En als je ze vindt, komen ze van een collega-bedrijf. Bedrijven moeten zich afvragen wat nodig is om mensen te laten werken en leren. Dat betekent dat je breder kijkt naar wie er voor je wil werken en niet naar je vacature. De term die we daarvoor gebruiken is open hiring. Dat vraagt om systeemverandering. Want werken en leren is voor werkgevers wat duurder; je betaalt de opleiding én moet begeleiding organiseren.”
En wat houdt het in voor de deelnemers?
“Na de oriëntatiefase worden de deelnemers gekoppeld aan het bedrijf dat voor beide partijen past. De deelnemers krijgen een begeleider aangewezen en leren veel door de praktische insteek van 4 dagen werken, 1 dag school. Omdat we nu nog werken met bestaande opleidingen, volgen de deelnemers het lesprogramma van de opleiding met de daarvoor geldende eisen en eventuele stages. In de toekomst hopen we op maat gemaakte opleidingen te kunnen aanbieden, om nog beter in de wensen van de bedrijven en kandidaten te kunnen voorzien.”
Hoeveel mensen hebben jullie zo al naar de sector gehaald?
“In 2021 startten de eerste tien kandidaten bij de Hogeschool van Amsterdam met hun Engineering opleiding, tot september dit jaar zijn 67 kandidaten via Be an Engineer de sector ingestroomd. Op allerlei functies. Zo hebben we bijvoorbeeld een sieradenontwerpster die BIM-modelleur is geworden, vanuit haar ervaring met 3D-programma’s voor het ontwerpen van sieraden. En een jongen uit de evenementenbranche die met licht en geluid werkte, maar niet technisch opgeleid was, en die na dertig afwijzingen door technische bedrijven via het UWV bij Be an Engineer toch is aangenomen bij Unica. Daar is hij inmiddels van werkvoorbereider doorgegroeid naar Project Engineer binnen Unica.”
Wat hoop je na die vijf jaar in 2026 te bereiken?
“Over vijf jaar hopen we dat alle 13 hogescholen en alle 5 technische brancheverenigingen van de industriecoalitie meedoen, en dat we een duurzaam businessmodel hebben neergezet waarbij de bedrijven het zelf in stand gaan houden. Daarvoor vragen we een eenmalige injectie van de overheid van € 30 miljoen. Zo kunnen bedrijven hun deuren openen en ontstaat er een leercultuur met ruimte voor medewerkers om zelf te leren, of anderen te begeleiden. Want dát is de mindset die nodig is om de transitie aan te gaan en te kunnen versnellen.”
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
