Ferdie van Leeuwen (25) uit Utrecht wist al snel: ik wil geen bullshit job. Hij ging voor een baan met uitdaging en betekenis. Die vond hij (met een omweg) uitgerekend in het bedrijf van zijn vader: bij IVL Bedrijfskoeling en Klimaattechniek. Als koeltechnicus gebruikt hij zijn talent nu voor gezond voedsel voor iedereen!
Was je altijd al into techniek?
“Ik vond techniek altijd al mooi maar wist een ding zeker: ik wilde nóóit in het bedrijf van mijn vader gaan werken. Daarom koos ik eerst voor Werktuigbouwkunde aan de HAN in Arnhem. Dat heb ik een jaar gedaan, maar dat was me te technisch en wiskundig. Toen ben ik overgestapt naar Technische Bedrijfskunde aan de Hogeschool Utrecht. Dat was leuk en heb ik wel afgerond, en ben daarna vijf maanden werkvoorbereider geweest bij Unica, maar ook dat bleek niet mijn passie. Ik wilde meer zelf ín de materie zitten. Toen ben ik toch naar mijn vader gegaan, heb ik mijn F-gassen certificering behaald en heb ik spelenderwijs het monteursvak geleerd.”
Wat doen jullie?
“Wij zijn specialist in koeltechniek en klimaatkoeling, voornamelijk voor fruittelers voor de gekoelde opslag van appels en peren. Die worden in augustus geplukt en de rest van het jaar gekoeld bewaard in ULO-cellen, ultra low oxygen; een Elstar-appel op 1,5 graad, een Conference-peer op -0,5 graad Celsius, en bij een heel laag zuurstofniveau van onder de 3%. Zo vertragen we het rijpingsproces, waardoor het fruit heel lang goed blijft en je ‘t hele jaar door gezonde verse appels en peren kunt kopen.”
Grote koelkasten dus feitelijk.
“Ja, echt gigantisch: de ULO-cellen zijn gemiddeld zo’n 6 bij 7 meter, en tot wel 10 meter hoog. Afhankelijk van de vraag van de klant kan daar wel 75-150 ton aan fruit in worden opgeslagen. En bij sommige fruittelers staan wel 20 tot 30 van die cellen naast elkaar. Om ervoor te zorgen dat de temperatuur en het zuurstofniveau overal gelijk blijven, zijn de koelcellen zo ontworpen dat er een soort trek wordt gecreëerd. De plafonds zijn aflopend en op de verdamper zit een doek, waardoor de lucht die wordt uitgeblazen niet direct weer wordt aangezogen. Zo blijven ook de bovenste kratten koel en voorkom je dat de onderste kratten te koud worden waardoor het fruit beschadigt.”
Jullie werken ook voor zaadveredelaars. Wat doen jullie daarvoor?
“Daarvoor doen we de opslag van zaden in geavanceerde klimaatcellen. Daarmee doen zaadveredelaars proeven om te kijken wat per gewas de beste omstandigheden zijn. Zo kan de luchtvochtigheid, de temperatuur en lichtintensiteit in lux optimaal worden ingesteld en gemonitord om te zien wat het beste werkt voor zo’n zaadje. Ook maken wij zogeheten priming-trommels waarin veredelaars zaden drogen. Dat moet heel geleidelijk en nauwkeurig gebeuren; zo kun je zorgen dat de zaden allemaal precies op hetzelfde moment ontkiemen als ze eenmaal in de grond zitten. Dat is wat elke boer wil natuurlijk: dat al het gewas tegelijkertijd groeit en rijpt.”
Seed Valley, wereldwijd kenniscentrum voor plantenveredeling
In Noord-Holland vind je Seed Valley, de ‘Silicon Valley’ onder de zaden en wereldwijd hét centrum voor plantenveredeling en zaadtechnologie. Dagelijks werken hier 3500 mensen in tientallen bedrijven aan nieuwe groenten en bloemenrassen. Ook worden gewassen ontwikkeld die voor een hogere opbrengst zorgen, resistent zijn tegen ziektes of lekkerder smaken. En dat alles met zo min mogelijk gebruik van ruimte, energie en water. Nederland is hierin toonaangevend. Zo vindt meer dan de helft van alle groente en fruit in de wereld zijn oorsprong in Seed Valley.
Waar zit in jouw werk als monteur de grootste uitdaging?
“Koeltechniek is super complex en heel fijngevoelig. Je bent continu bezig met druk en temperatuur, tot op de 0,1 graad Celsius nauwkeurig. Daarvoor moet het complete systeem continu in topconditie zijn: er moet genoeg olie en koudemiddel in zitten, en nergens vocht. Al die verschillende aspecten moet je apart meten en beveiligen. De elektrotechniek is een uitdaging op zich, de grootste van allemaal. De schakelkasten voor de aansturing zijn enorm, vaak wel 4 bij 2 bij 2 meter, vol met relais, magneetschakelaars en thermische beveiligingen. En dan is er natuurlijk het leidingwerk. Ook dat is enorm belangrijk; je wilt bijvoorbeeld geen warme lucht van buiten naar binnen krijgen via de afvoer. Tot slot moet je goed alle protocollen voor ULO-cellen volgen. Want ga maar na: in lucht met maar 3% zuurstof stik je binnen een paar seconden. Daar kun je dus niet zomaar naar binnen lopen.”
Wat vind je het leukst om te doen?
“Storingen oplossen. Zorgen dat alles weer loopt zoals het hoort en de klant tevreden is. Dat geeft me echt een enorm voldaan gevoel. Je bent als servicemonteur eerste aanspreekpunt; ik spreek heel veel mensen die interessant onderzoek doen en vol passie over hun werk kunnen vertellen en over hoe cruciaal dat is voor onze voedselvoorziening. Je merkt aan alles hoe belangrijk dit werk is.”
Je doet dit nu anderhalf jaar. Waar wil je naartoe?
“Voorlopig blijf ik fijn servicemonteur. Het is heel mooi en relevant werk. Koeltechniek is een beetje een vergeten tak in de sector, maar wel een van de belangrijkste schakels in de voedselketen. Voedsel moet goed gekoeld zijn om lang goed te blijven. Zonder koeltechniek geen verse groenten en fruit!”
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
