Ode aan de tech-helden; van monteurs tot wetenschappers, van CEO’s tot engineers
We weten het wel: zonder techniek zijn we nergens. Valt alles stil, loopt Nederland vast. En toch: zodra alles werkt, hoor je niemand meer – geen bedankt, geen applaus. Daarom zetten we hier een aantal helden van de techniek in de spotlights. Van de brightest minds tot de slimste doeners: dit zijn De Makers van Morgen.
Als je je realiseert hoe fundamenteel en onmisbaar techniek is voor onze samenleving, is het haast onvoorstelbaar hoe weinig mensen daaraan werken. Volgens officiële cijfers telt de installatietechnieksector iets meer dan 180.000 vakmensen, waarvan er zo’n 140.000 werken bij de circa 6.000 bedrijven die lid zijn van Techniek Nederland: 5.000 installatietechnische bedrijven en 1.000 retail- en repair-bedrijven.
Die 180.000 is slechts 1 procent van alle 18 miljoen Nederlanders. Onvoorstelbaar: één techniekheld op elke honderd inwoners. Dat is een mini-minderheid die zorgt dat wij warm, prettig, comfortabel, gezond en verbonden wonen, leven en werken. Een stille kracht. Met deze nieuwe campagne ‘De Makers van Morgen’ geven wij die helden van de techniek een gezicht en een stem.
Woningen: zij maken van elk huis een thuis
De technieksector heeft alles in zich om de hoofdrol te pakken op een groot aantal maatschappelijke uitdagingen. Op wonen bijvoorbeeld: bestaande woningen moeten goed worden onderhouden en verduurzaamd, en er zijn ook jaarlijks 100.000 nieuwe woningen nodig. Van water, elektra, sanitair en werkende riolering tot nul-op-de-meter (of zelfs energiepositief!) en toekomstbestendig. Daarvoor zorgen helden als Sam, Paula, Emre, Jantine, Ruud, Johan, Esther, Masi en hun collega’s.
De jonge Sam Strijbis, sinds kort trotse mede-eigenaar van Strijbis Installaties, zet zijn liefde voor techniek in om mensen warm en comfortabel te laten wonen. “Ik zorg dat mensen er warmpjes bijzitten”, vat hij het simpel samen. Daar zit een wereld van intelligentie achter: zo jong als hij is heeft Sam – tweevoudig Nederlands kampioen installatietechniek en specialist in duurzame energieoplossingen – al ruim 2.500 klanten geholpen met HR-ketels, warmtepompen en zonnepanelen.
Zijn collega Paula de Carpentier is servicemonteur bij Feenstra, een roeping die ze volgde nadat ze klaar was met haar kantoorbaan. Zij is één van die vele helden die te hulp schieten als mensen thuis zonder verwarming of warm water zitten. Met haar praktische inzicht heeft ook zij sindsdien al in duizenden woningen warmte en comfort (terug)gebracht. Mensen helpen is wat haar drijft: “Dat voelt heel goed”, vertelt ze. Haar jonge collega Emre Sen, eveneens servicemonteur, denkt daar net zo over: “Ik ben het meest trots als ik iemand die in de kou zit weer warmte kan geven. Daar doe ik het voor”, vat hij het samen. En hij kijkt ambitieus vooruit: “Over een tijdje wil ik alles wat ik zelf heb geleerd graag overbrengen op jongere collega’s. Als mentor of trainer. Zodat meer mensen het vak leren.”
Dat laatste is ook de focus van Jantine Könst, maar dan vanaf de andere kant: als tech-recruiter werft zij nieuwe talenten voor de sector. Een belangrijke en mooie taak. Trots is zij vooral als het haar lukt om mensen te begeleiden in hun liefde voor techniek richting een lange, duurzame carrière. “Opvallend: in de techniek komt het vooral aan op je eigen motivatie en gedrevenheid”, leerde ze al snel. Dat vertelt ze ook haar kandidaten: “In de kern komt het aan op liefde voor je vak en je klanten.”
Miljarden besparen met prefab
Ook op grote schaal werkt de technieksector aan het oplossen van het woningtekort. Kijk bijvoorbeeld naar Ruud van Zijl en Johan Bogert. Ruud is directeur bij HOMIJ, dat energiepositieve woningen ontwikkelt met super-efficiënte prefab-installaties. “Een gamechanger: geprefabriceerde installaties brengen voor de woningbouw een enorme efficiëntieslag”, zegt hij. “Het plaatsen van een prefab-woning op een bouwplaats kan nu al binnen 17 uur. Wij maken het verschil door niet alleen technisch werk te doen, maar ook oplossingen te bieden voor de grote uitdagingen van deze tijd.” HOMIJ bouwt op die manier al jaarlijks zo’n 2.000 woningen, voornamelijk energiepositief.
Johan Bogert, commercieel manager bij Preworxs, is net als Ruud voortrekker in modulair installatiewerk. “Elk jaar 100.000 woningen erbij? Met modulair voorinstalleren en prefab bouwen is het mogelijk”, belooft hij. “In de nieuwbouw vloeien nu nog jaarlijks miljarden aan faalkosten weg. Als we echt gaan standaardiseren en industrialiseren, kunnen we efficiënter en beter werken zónder verspilling. En we kunnen minstens 80% van de uren op de bouwplaats besparen. Het kán. En wij laten al zien dat het werkt.”
Een apart hoofdstuk in de wooncrisis is het levensfasegericht bouwen en aanpassen. Daarin is Esther Bronmeijer van Vakon bijzonder goed thuis, waarbij niet de techniek of de oplossing maar de mens centraal staat. “Met kleine aanpassingen kunnen wij ouderen of mensen met een beperking helpen om langer zelfstandig te wonen”, vertelt ze. Een overtuigend voorbeeld zijn de badkamers die Esther en haar man installeren bij mensen thuis, die daarmee ook langer goed en veilig op zichzelf kunnen blijven wonen.
Masi Mohammadi tenslotte, hoogleraar aan de TU Eindhoven, kijkt nog verder in de toekomst van wonen. Ze ontwikkelt revolutionaire woonconcepten en -omgevingen waarbij niet de hulpverleners maar de woning zelf actief helpt bij de mantelzorg, zodat ouderen ook bij een krimpende bevolking langer voldoende goede zorg kunnen krijgen. “Met ‘empathische technologie’ zijn straks ook onze huizen mantelzorgers”, vat zij het cryptisch samen. “We hebben daar al praktijkproeven mee lopen – het kán gewoon. Zo gaan we met techniek het dagelijkse leven van honderdduizenden mensen nog veiliger, prettiger en comfortabeler maken.”
Energie & transitie: zij geven ons nieuwe energie
Energietransitie en netverzwaring staan hoog in de top 5 van maatschappelijke uitdagingen. Technici spelen de sleutelrol bij het ontwikkelen en installeren van duurzame energiebronnen zoals zonne-energie, windenergie, waterstof en geothermie, maar ook warmtepompen en het uitbreiden van het stroomnet. Mensen als Stijn, Lotfi, Naomi, Bennie en hun collega’s maken verduurzaming mogelijk.
Ook in de energietransitie vind je vooral bescheiden, gedreven en gefocuste mensen. Zoals Stijn Otten, oprichter van HeatTransformers. Hij leidt een team dat gespecialiseerd is in de installatie van warmtepompen. “De warmtepomp is dé technologie om energie te besparen en huizen van het gas af te halen”, zegt hij. “Het is ongelofelijk: een warmtepomp van vijf mille bespaart net zoveel CO2 als een Tesla van een ton. Elke warmtepomp erbij betekent enorm veel minder CO2-uitstoot.” En het einde is nog niet in zicht, voorspelt hij. “Met slimme aansturing halen we nog eens 15% meer rendement. Hoe mooi is dat: uitstoot verminderen en de energiekosten verlagen voor onze klanten!?”
Parallel daaraan werkt projectmanager Lotfi Bouhajeb bij Croonwolter&dros aan uitbreiding en versterking van het hoogspanningsnet, om dat klaar te stomen voor de elektrische toekomst. Een van zijn grote recente projecten was de renovatie en verzwaring van een groot regionaal hoogspanningsstation in Dordrecht, van vitaal belang voor de energievoorziening van honderdduizenden huishoudens en bedrijven in de regio. Een meesterwerkje van planning en afstemming: “Het is gelukt zonder maar één moment van stroomonderbreking voor onze afnemers.” Over werken onder hoogspanning gesproken!
Hoofdrol in de energietransitie
Spannend op een andere manier is het werk van Naomi Vael. Als Content Creator bij Feenstra speelt ook zij een hoofdrol in de energietransitie: zij zet zich in om techniek op een boeiende manier onder de aandacht te brengen en inspireert de slimme aanpakkers (m/v) die de komende jaren de energietransitie vorm gaan geven. “Daarvoor moet iedereen eens goed inzien hoe belangrijk techniek is voor Nederland.” Over hoe je dat bereikt, heeft ze ook wel een idee: “Het liefst zou ik een keer alle techniek in Nederland uitzetten”, grapt ze. “Heel even de ‘hoofdschakelaar’ om. Een half uur, een minuut, een paar seconden desnoods. Zodat iedereen echt even doordrongen raakt van het belang van techniek.” Die nieuwe energiemakers en andere instromers komen via Naomi terecht bij haar collega Bennie Fredriks: hij leidt de volgende generatie technici op. Daarbij geeft hij ze niet alleen veel technische vaardigheden mee, maar vooral verantwoordelijkheidsgevoel en accuratesse: “Als je een klus doet, moet het in één keer goed – dat scheelt zó veel werk.”
Infra & mobiliteit: makers van essentiële netwerken
In een overvol land als Nederland zijn snelle verbindingen essentieel: infrastructuur! Daarbij gaat het niet alleen om wegverkeer, waterwegen, bruggen, tunnels en sluizen. Maar net zo goed: stroomnetwerken, telecom- en dataverbindingen. Op al deze vlakken zijn het mensen als Camiel, Ilse, Eric, Gino, René, Hans, Henk en hun collega’s die maken dat het werkt.
Camiel Hidding bijvoorbeeld, manager projectbeheersing bij SPIE Nederland. Hij verruilde zijn carrière bij Ahold voor iets wezenlijkers: Nederland helpen droge voeten te houden. Hij werkt aan het onderhoud en de renovatie van het sluizencomplex bij IJmuiden, een cruciale infrastructuur voor waterbeheer. “Dankzij ons werk houdt een vierde van Nederland droge voeten”, vat hij het kernachtig samen. “En door zulke complexe megaprojecten goed te plannen en te bewaken, zorgen we dat de miljoenen belastinggeld die daarin omgaan ook echt goed worden besteed.”
Net zo cruciaal is het werk van Ilse Siebrand van VolkerWessels Telecom. Haar niche is een vak apart: zij gaat over het storingsvrij verleggen van telecomkabels rond mega-infrastructuurprojecten. “Wij zorgen dat Nederland connected blijft”, vat ze het compact samen. “Een hele puzzel. En, heel ironisch: als wij ons werk goed doen, merkt niemand daar wat van!”
Ondergrondse verbindingen zijn ook het specialisme van Eric en Gino Beijleveldt van OpticalConnect. Deze vader en zoon zijn in Nederland en daarbuiten geziene experts in glasvezelverbindingen. Zij ontwikkelen de connecties voor razendsnelle dataverbindingen en legio futuristische toepassingen. Wist jij bijvoorbeeld dat glasvezel ook kan werken als sensor voor de beveiliging van zeekabels en gasleidingen, en energie kan doorgeven? “Glasvezel is de sleutel naar de toekomst”, weten zij. “Bij Tennet in het grootste energiestation van Europa hebben wij de volledige glasvezel-infrastructuur aangelegd”, vertelt Eric. Met hun innovaties stuwen zij de ontwikkeling van snelle datanetwerken die de basis zijn voor quantum computing, AI, smart cities en Internet of Things.
Giga-infrastructuurprojecten
Opvallender zichtbaar is het werk van René Valkenburg. Als Directeur Systeemintegratie en Techniek bij Heijmans leidt hij renovaties van giga-infrastructuurprojecten, zoals de Piet Heintunnel in Amsterdam. Hij maakt ook verouderde bruggen en tunnels weer modern en veilig – cruciaal voor de toekomst van onze mobiliteit. En duurzaam: “Zo hebben we het energieverbruik van de Piet Heintunnel meer dan 50% verlaagd.” En dat kan nog mooier, voegt René toe: “Door te standaardiseren en digitaliseren kunnen we nog veel méér werk verzetten.”
Hans van Kerkoerle, teamleider verkeerssystemen bij BAM Infra Verkeerstechniek, zorgt samen met zijn collega’s voor veilige en soepele verkeersdoorstroming in heel Nederland, dankzij slimme verlichting en intelligente verkeersregelsystemen. Speciaal trots is hij op het GladheidMeldSysteem (GMS). “Dat werkt met slimme sensors en vertelt wegbeheerders wanneer ze moeten strooien. Niet alleen op basis van de temperatuur maar ook van luchtvochtigheid en wind, en zelfs het reeds aanwezige zout op het wegdek.” Supersmart, zodat ze nooit te laat gaan strooien. “Daarmee maken we het leven van mensen echt veiliger”, zegt Hans.
Al die infrastructuur en systemen hebben ook tijdig onderhoud nodig. En als je onderhoud zegt, dan zeg je Henk Akkermans. Akkermans is hoogleraar aan de Tilburg University en directeur van het bedrijf World Class Maintenance, en heeft een glasheldere ambitie: Nederland wereldkampioen in onderhoud maken. “We moeten slimmer werken met minder mensen om onze infrastructuur en bedrijvigheid op hetzelfde hoge niveau te houden”, stelt hij. Zijn geheime wapen: predictive maintenance van installaties, bouwwerken en productiefaciliteiten. “Je kunt met sensoren en hoogwaardige technologie slijtage haarfijn monitoren. Als je die kent, kun je dreigende storingen al traceren vóórdat ze een probleem geven, en zo je uptime maximaliseren.”
Makers van hightech industriële innovaties
Ook in de Champions League van de Nederlandse industrie gaan technici voorop. Ze ontwikkelen en installeren slimme innovaties: van automatisering, robotisering en procesoptimalisatie tot digital twinning en predictive maintenance. Zo spelen helden als Danielle, Maarten, David, Danni en hun collega’s een hoofdrol in de hightech industrie.
Slim onderhoud is precies waarin Danielle Smit van SPIE Nederland het verschil maakt. De geboren Zuid-Afrikaanse richt zich op het verduurzamen van industriële processen. In haar geboorteland verrichte dit supertalent op jonge leeftijd al wonderen door met name in de mijnbouw aanzienlijke verbeteringen te brengen in efficiency en werkomstandigheden. Nu focust ze op optimalisatie van techniek en processen in de Nederlandse industrie. Door met innovatieve oplossingen de productiecapaciteit te maximaliseren en de ecologische voetafdruk te beperken. “Mijn doel? Ik wil de nieuwe generatie bedrijven nóg duurzamer en efficiënter maken”, vertelt Danielle.
Ook hoogleraar Maarten Steinbuch van de TU Eindhoven was al jong met techniek bezig. “Dat begon met Meccano en is niet meer opgehouden. Met succes: Steinbuch is pionier in allerlei hightech-systemen, van chirurgische robots tot laadinfrastructuur voor elektrische vliegtuigen. In zijn werk verbindt hij wetenschap en industrie, en met resultaat: hij stond aan de basis van innovatieve techreuzen als ASML en is dagelijks druk met zijn studenten én met acht bedrijven die de grenzen van innovatie steeds verder verleggen. “Techniek is allesbepalend in onze samenleving. In gezondheidszorg, onderwijs, transport, logistiek, mobiliteit – alles!” En hij is nog lang niet klaar: “Ik word nog elke dag nieuwsgierig wakker.”
Van zwaartekrachtgolven tot domotica
David Groep, hoogleraar aan de Maastricht University, programmaleider bij het Nationaal Instituut voor Subatomaire Fysica (Nikhef) in Amsterdam én betrokken bij CERN (bekend van de Large Hadron Collider in Zwitserland), staat aan de wieg van razendsnelle infrastructuren voor dataverwerking. “Bij CERN werken we met Petabytes aan data die wereldwijd worden gedeeld met 20.000 tot 30.000 wetenschappers in 70 landen. We hebben recent al een dataoverdracht van 800 gigabit per seconde getest tussen Amsterdam en Genève. Volgend jaar mikken we op 1.200 gigabit per seconde. Die supersnelle dataverbindingen zijn essentieel voor wetenschappelijke ontdekkingen én voor dagelijkse toepassingen.” Zijn werk legt het fundament onder het supersnelle internet en cloud computing van straks. Dromen heeft hij ook: “Het zou toch prachtig zijn als we met onze kennis en industrie kunnen zorgen dat de geplande Einstein Telescope hier in de grensregio van Zuid-Limburg komt, en dat we daarmee op zoek kunnen naar zwaartekrachtgolven.”
Net zo clever, maar op een meer uitvoerend level, is het werk van Danni Kuiper. Als uitvoerder bij Hoppenbrouwers Techniek ontwerpt en installeert hij samen met zijn collega’s ultramoderne installaties voor gebouwen en bedrijven, inclusief hyperintelligente domoticasystemen voor luxe woonvilla’s. Met zijn kennis, inzicht en talent verbindt hij theorie aan de werkende praktijk. Concrete, tastbare resultaten maken hem trots. “En: ik leer elke dag iets nieuws.”
Utiliteit: makers van de slimste, gezonde gebouwen
Bijna nergens is de rol van techniek beter zichtbaar dan in grote gebouwen en openbare ruimtes. Van luchthavens tot ziekenhuizen en musea, van kantoorpanden en dierentuinen tot shopping malls: techniek maakt ze leefbaar en smart – van water, elektra en sanitair tot klimaatsystemen en van beveiliging tot smart maintenance. Daarvoor zorgen helden zoals Atze, Marieke, Dennise, Dirk, Guido, Jochem, Giel en hun collega’s.
Gezonde gebouwen, daarvoor staat wetenschapper Atze Boerstra. Atze is hoogleraar en specialist in klimaatinstallaties aan de TU Delft. Hij kijkt naar de lange termijn, in verleden en toekomst, en de onmiskenbare connectie tussen techniek en volksgezondheid. “Goede ventilatie, verwarming en licht zijn essentieel voor onze gezondheid en welbevinden. Wist je dat de grote sprong vooruit in de gezondheidszorg eind negentiende eeuw kwam doordat Florence Nightingale als een van de eersten de invloed onderkende van goede luchtkwaliteit in ziekenhuizen?” In de geest van Nightingale werkt Atze onder meer aan innovatieve concepten zoals persoonlijke ventilatiesystemen die gebouwen nog veel comfortabeler en energiezuiniger moet maken. “Als je weet dat bijna 30% van het wereldwijde energieverbruik gebouwgebonden is, kunnen we met slimme, duurzame gebouwinstallaties enorme impact maken. Op energieverbruik, kosten én het milieu.”
Marieke Sterenborg, bedrijfsleider bij meet- en regeltechnisch bekabelingsspecialist ERCO, vertaalt zulke inzichten door naar intelligente klimaatinstallaties voor woningen, scholen, kantoorpanden, ziekenhuizen en de industrie. Heel concreet: ERCO zorgt ervoor dat wanneer je een gebouw binnen loopt dat het er comfortabel is, frisse lucht, niet te warm en niet te koud. “Alweer zoiets wat je in principe niet merkt”, lacht ze. “Totdat je langere tijd in een ruimte bent waar de lucht níet schoon is. Dan voel je het verschil tussen een vermoeiende omgeving en een gezond gebouw.”
Toekomstbestendig
Nog breder is het werkveld van Dennise van Kruistum, projectcoördinator bij SPIE Nederland. Zij speelt een sleutelrol in de renovatie van grote gebouwen zoals het Mijnbouwgebouw in Delft. Haar werk draait om het samenspel van technische teams om gebouwen weer toekomstbestendig te maken. “Het mooiste is dat straks 800 mensen in een modern, comfortabel gebouw kunnen werken”, vindt zij.
Die breedte van werk geldt ook bij Dirk Ketting en Guido Sweers, leidinggevend monteurs bij Koninklijke Kuijpers. Dirk werkt vast bij Schiphol Real Estate, waar hij met zijn team zorgt dat alle installatietechniek van de omliggende kantoorpanden 24/7 feilloos functioneert: van de waterkranen en afvoeren tot elektra en verlichting. “Veel van mijn werk is onzichtbaar: het valt pas op als iets níet werkt”, zegt hij. Onzichtbaar, maar ook onmisbaar! Collega Guido werkt in de gehele Randstad aan technische installaties in kantoorpanden en ziekenhuizen, van koelmachines tot verwarmingssystemen. “Super veelzijdig en enorm belangrijk”, weet hij. “Als wij dit niet doen, kunnen mensen niet werken.”
Over grote gebouwen gesproken: Jochem de Bock, hoofdmonteur bij Feenstra, is specialist in het brengen van warmte-in-het-groot voor duizenden mensen tegelijk, vaak via centrale ketelhuizen. Zoals in Alkmaar, waar 900 woningen warmte krijgen van een ketelhuis dat Jochem heeft gebouwd. Met een vleugje humor vergelijkt hij zijn vak met dat van een chirurg: “Je bent eigenlijk een soort hartchirurg. Maar als ik een lekkage heb, repareer ik die gewoon.” Dat vindt ook zijn collega Giel Doest, expert in meet- en regeltechniek voor klimaatsystemen in grote gebouwen. “Dat zijn vaak super complexe systemen in grote gebouwen met veel verschillende vertrekken en wisselende hoeveelheden gebruikers – denk aan schoolgebouwen waar grote groepen leerlingen klaslokalen in- en uitgaan. Als je voor zo’n gebouw een luchtsysteem kunt inregelen dat zich automatisch aanpast aan alle omstandigheden, is dat machtig mooi”, besluit hij trots.
De Makers van Morgen
De verhalen van mensen zoals Sam, Paula, Giel, Marieke en al die anderen laten zien hoe veelzijdig en onmisbaar de technieksector is. En hoe trots we mogen zijn op de mensen die daarin werken. Van woningen en infrastructuur, van industrie tot openbare gebouwen en onze energievoorziening: op al die vlakken is de impact van hun werk enorm. Deze helden maken dat Nederland functioneert, kan groeien en verduurzamen. Zonder hen werkt niks, dankzij hen werkt alles. Zij zijn De Makers van Morgen.