“Hoe vol is het e-net? Nou, zó vol dus!” (update)

De overbelasting van het Nederlandse elektriciteitsnet remt de energietransitie en de economische groei. Uitbreiding heeft hoge prioriteit, maar kost ook veel tijd en geld. Hoe vol ís het e-net eigenlijk?

Dat zie je op de Capaciteitskaart Elektriciteitsnet van Netbeheer Nederland. Deze online kaart, samengesteld door regionale netbeheerders zoals Enexis, Liander en Stedin, toont de drukte op het hoogspannings- en middenspanningsnet. In twee lagen laat die zien waar transportcapaciteit beschikbaar is voor invoeding van bijvoorbeeld zonne-energie en wat de capaciteit (of het tekort daaraan) is voor Afname van elektriciteit.

Opvallend rood

Met name de kaart voor Invoeding kleurt al sinds enkele jaren flink rood, en steeds roder! Zoals te zien op deze afbeeldingen, die de status van 15 mei 2024 weergeven. In de rode gebieden is sprake van ‘structurele congestie’, waarbij nieuwe aanvragen voor transport volgens de netbeheerders niet meer kunnen worden gehonoreerd. Lees: er kan niks meer bij.

Dat is slecht nieuws, want daardoor is er dus in grote delen van het land niet of nauwelijks meer ruimte voor uitbreiding van de opwek van (schone) energie. Piet Jan Heijboer, directievoorzitter van Croonwolter&dros, waarschuwde in een eerder Spraakmakers-interview al voor de congestie op het stroomnet  en sprak van een ‘wake-up call’.

Zelfs in gebieden zonder kleur is capaciteit niet altijd gegarandeerd, benadrukt de kaartenmaker. Voor grote nieuwe aansluitingen zijn vaak speciale maatregelen nodig; deze kaarten geven slechts een indicatie.

Ook Afname-kaart kleurt roder

Ook nieuwe stroomafnemers – zoals ondernemers die een nieuw bedrijf willen starten of projectontwikkelaars die nieuwe woningen of -wijken willen bouwen – kloppen bij de netbeheerders steeds vaker tevergeefs aan. Net als de kaart voor Invoeding kleurt ook de kaart voor Afname (onder) in veel regio’s inmiddels gevaarlijk rood. Bouw- of uitbreidingsplannen moeten daardoor steeds vaker worden uitgesteld, met alle risico’s van economische stagnatie van stilvallen van (woning)bouw van dien.

Let op: de kaarten tonen de situatie op het hoogspannings- en middenspanningsnet voor aansluitingen van 3 x 80 Ampère of groter. Deze kaarten gelden niet voor consumenten met een huisaansluiting op wijkniveau – het laagspanningsnet.