Prefab is de toekomst in bouw en installatie. Zeker in woningbouw, voorspelt Nicole Maarsen, bestuurlijk aanjager Innovatie & Opschaling Woningbouw in een artikel op Vastgoedjournaal: “In 2030 moet de helft van de woningbouw industrieel zijn.” De technieksector sorteert daar al flink op voor.
Het programma Innovatie & Opschaling Woningbouw is een initiatief van het ministerie van Volkshuisvesting, gericht op praktische en concrete actie, vertelt Maarsen in dat interview. “Aanvankelijk zette het ministerie vooral in op innovatie, maar dat hebben we verbreed naar innovatie en opschaling. Kansrijke innovaties in het conceptueel en industrieel bouwen zijn de innovatiefase vaak al voorbij en worden al toegepast. Maar ze worden nog niet op grote schaal ingezet. Het opschalen van de bestaande innovaties zien wij juist als belangrijke taak.”
Initiatieven op een rij
Het programma Innovatie & Opschaling van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is één van de instanties die door het kabinet is opgezet om de woningbouw te versnellen. Er zijn Woondeals, Versnellingstafels, Friso de Zeeuw zit een adviesgroep voor die de regeldruk moet verminderen – kortom, er is rondom het onderwerp versnellen van de woningbouw veel bestuurlijke drukte. Maarsen: “We gaan al die initiatieven op een rij krijgen en daar waar het een toegevoegde waarde heeft hun kennis en kunde met elkaar laten uitwisselen.”
Zeven stromen
Maarsen heeft het dan bijvoorbeeld ook over de zeven bouwstromen die in Nederland inmiddels zijn opgezet. Zoals die van NH Bouwstroom, waarin een aantal corporaties in Noord-Holland samenwerken om conceptuele woningen bij industriële bouwers gezamenlijk in te kopen. “Daar kunnen we van leren. Het gaat ons erom dat we de innovaties koppelen aan concrete locaties. In de Woondeals en aan de Versnellingstafels zijn inmiddels vaak al concrete locaties benoemd waar industriële bouw prima mogelijk is. Datzelfde geldt voor de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling. In deze City Deal wordt de focus gelegd op duurzaam doorbouwen met een tijdige voorbereiding van de sector op de aankomende Europese regelgeving. We moeten betrokken gemeenten, ontwikkelaars en architecten dan wel op de hoogte brengen van de nieuwe ontwikkelingen waardoor ze hun werkwijzen aan de innovaties kunnen aanpassen. Dan kunnen we echt snelheid gaan maken.”
Prefab installatie sterk in opkomst
Veel Nederlandse techniekbedrijven zijn al succesvol met prefab. Zo heeft VolkerWessels met ‘MorgenWonen’ een innovatieve aanpak ontwikkeld waarbij prefab woningen binnen één dag kant en klaar geinstalleerd kunnen worden opgeleverd. Preworxs, onderdeel van DWT Groep, is gespecialiseerd in het produceren van geprefabriceerde installatietechniek. Ook Vallei Prefab Techniek uit Woudenberg biedt kant-en-klare concepten waarbij installaties zijn geïntegreerd in prefab wanden en vloeren. De Prefab Specialist in Veenendaal richt zich op de prefabricage van leidingen, skids en verdelers, en levert maatwerkoplossingen voor middelgrote en grote installatiebedrijven in de utiliteitsbouw. Daarnaast zijn er gespecialiseerde bedrijven in skidbouw, zoals SolidSKID, dat complete technische ruimtes op maat levert voor de utiliteitsbouw, en Klip, dat diverse soorten skids en modules ontwerpt en produceert.
Deze bedrijven, allemaal leden van Techniek Nederland, onderstrepen de innovatiekracht en samenwerking in de Nederlandse technieksector.
Capaciteit optimaal benutten
De capaciteit om een industriële aanpak sneller meer woningen te realiseren is er in principe al: er zijn inmiddels meer dan vijftig fabrieken in Nederland, met een gezamenlijke productiecapaciteit van 50.000 woningen. Maarsen: “Maar die benutten nu bij lange na niet hun capaciteit waardoor ze moeite hebben hun hoofd boven water te houden. Het zou zonde zijn als ze verdwijnen, juist nu we ze zo hard nodig hebben. Als we een continue en voorspelbare bouwstroom kunnen organiseren, komt dat de woningbouw ten goede waardoor er uiteindelijk sneller en door de schaalvergroting ook betaalbaardere woningen kunnen worden gerealiseerd.”
Waarom zou eenzelfde woning die in Zoetermeer wordt goedgekeurd, ook niet in Delft kunnen staan?
Kansen met digitalisering
Onderdeel van het programma Innovatie & Opschaling is ook het onder de aandacht brengen van de kansen van digitalisering. Een voordeel van industriële en conceptuele bouw is dat dezelfde woning op meerdere plaatsen gebouwd kan worden en dat type en systeemgoedkeuringen dus niet bij elk project weer opnieuw getoetst hoeven te worden. Maarsen: “Waarom zou eenzelfde woning die in Zoetermeer wordt goedgekeurd, ook niet in Delft kunnen staan?” Maarsen weet dat er inmiddels zes bedrijven zo’n goedkeuring hebben. “De acceptatie en samenwerking met de gemeenten met betrekking tot die goedkeuringen kan echter nog flink verbeterd worden.”
Nicole Maarsen
Nicole Maarsen heeft een brede ervaring binnen de vastgoedsector. Begonnen als vastgoedfinancier bij ING heeft ze nadien ook gewerkt als ontwikkelaar en belegger. Als directielid van Achmea Real Estate werkte ze als vermogensbeheerder voor veel pensioenfondsen. Sinds 2022 is Nicole ook actief aan de publieke kant van alles wat met wonen te maken heeft. Als lid van de landelijke versnellingstafel is Nicole bestuurlijk trekker van het Innovatie en Opschalingsprogramma Woningbouw. Met dit programma werkt zij aan versnelde, duurzame en betaalbare woningrealisatie door innovaties in de praktijk schaalbaar te maken, onder meer door industrieel bouwen en digitalisering.
Minder arbeidskrachten
Groot voordeel van een systeemgoedkeuring is dat de vergunningverlening – dat gedeelte van het woningontwikkelingstraject dat het meeste tijd kost en waar dus het meest te winnen valt – sneller kan gaan. “Bovendien”, voegt Maarsen toe, “is er dan ook minder ambtelijke capaciteit nodig. Minder arbeidskrachten is nu eenmaal iets waar we allemaal rekening mee moeten houden en waar de industriële bouw ook een positieve bijdrage aan levert. Daar zijn minder mensen voor nodig.”
Broedplaats voor nieuwe innovatie
Hoewel het opschalen van innovatie dus een belangrijke pijler is van het programma, moet het programma volgens Maarsen toch ook een broedplaats voor nieuwe innovatie zijn. “Wat dacht je van de uitdagingen die er zijn op gebied van netcongestie of drinkwatertekort? Daar zijn nog geen oplossingen voor die opgeschaald kunnen worden, die moeten eerst nog uitgedacht worden. Dat doen we onder meer met de Bouwcampus, TKI Bouw en Techniek en bijvoorbeeld het college van Rijksadviseurs.”
Dura Vermeer: “Centrale regie cruciaal”
Dura Vermeer sluit zich aan bij de boodschap van Nicole Maarsen over versnelling van de woningbouw. In een recent artikel op Vastgoedmarkt benadrukken CEO Job Dura en divisiedirecteur vastgoed Marieke Mentink vooral de noodzaak van centrale regie. Job Dura noemt centrale regie op het vinden en creëren van nieuwe woningbouwlocaties essentieel”. Marieke Mentink benadrukt het belang van “effectief samenwerken” en “minder ingewikkelde bouw- en beroepsprocedures”. Daarnaast pleiten zij voor het versneld aanpakken van netcongestie en consistent overheidsbeleid om langdurige investeringen te stimuleren.
Andere innovaties richten zich op vernieuwing in opdrachtgeverschap en alternatieve bekostiging van gebiedsontwikkelingen. Ze vraagt zich af of bijvoorbeeld brede coalities van baathebbers van die gebiedsontwikkelingen, zoals zorgpartijen en netbeheerders, daar een rol in kunnen spelen. Maarsen: “Uiteindelijk willen we niet alleen sneller, duurzamer en betaalbaarder woningen realiseren, maar willen we ook leefbare steden creëren. Maar dat kan alleen als we met z’n allen anders werken en anders gaan samenwerken.”
(Bron: Vastgoedjournaal.)
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
