Wat eerst een oude scheepswerf was met verontreinigde grond, is nu ‘cleantech playground’ De Ceuvel. Het kantorenpark annex evenemententerrein in Amsterdam-Noord is een laboratorium voor allerlei schone, innovatieve technologieën. De bedrijfjes en Café de Ceuvel zijn gevestigd in 14 oude, aan land getakelde woonboten. Materialen zijn zo veel mogelijk tweedehands, en het terrein barst van de duurzame technieken zoals lucht-luchtwarmtepompen, warmtewisselaars en helofytenfilters.
‘We hebben hier een soort van regelluwe zone waar we met onder andere kennisinstellingen, bezoekers en nutsbedrijven allerlei technieken uitproberen’, vertelt Chandar van der Zande van Metabolic. Metabolic is een van de initiatiefnemers van De Ceuvel en ontwikkelde het duurzaamheidsplan.
De Ceuvel begon in 2012 toen een groep architecten en duurzaamheidsdeskundigen meedeed aan een tender bij de gemeente Amsterdam. Ze wonnen en mogen het perceel 10 jaar benutten. In 2014 ging De Ceuvel open.
Hightech tot aan de planten
De oude woonboten kreeg De Ceuvel voor een appel en een ei, omdat weggeven voor de oud-bewoners goedkoper was dan laten slopen. De boten zijn verder geupcycled met tweedehands materialen uit heel Nederland. Qua innovatieve technologieën gebeurt er op De Ceuvel te veel om op te noemen.
Tussen de boten door groeit een bijzondere set planten die de grond zuiveren; een techniek die fytoremediatie heet. Verder heeft elke boot een helofytenfilter om het afvalwater uit de gootsteen te zuiveren. Zand, steentjes en schelpen filteren de grote stukken, planten nemen daarna de organische stoffen op. Het gezuiverde water loopt terug in de bodem.
Ook heeft iedere kantoorboot een lucht-luchtwarmtepomp, die ervoor zorgt dat 60 % van de warme lucht die de boot verlaat weer binnen is te gebruiken. Het merendeel van de boten heeft pv-panelen, in totaal zijn er op De Ceuvel meer dan 150 te vinden. De rest van de stroom ontvangt De Ceuvel van een groene energieleverancier.
Dan is er de groentekas waar groenten en kruiden groeien voor Café de Ceuvel. Daarin wordt een aquaponics-systeem gebruikt met vissen en planten: bacteriën in de bak breken de vissenpoep af in nutriënten waar de planten op groeien, en de planten leveren schoon water aan de vissen. En er is een test met nieuwe sanitatie: de urine uit het urinoir van Café de Ceuvel en het kantoor van Metabolic wordt verzameld, en met een struvietreactor worden de fosfaten daaruit teruggewonnen.
De boot ingegaan
Dan was er ook het experiment met de biogasboot, waarmee organisch afval was om te zetten in biogas. Oud, gerecycled asfalt zorgde voor de ballast op de bodem van de boot. Gemeente Amsterdam, BAM infra en De Ceuvel hadden daarmee samen een mooie bestemming gevonden voor oud asfalt uit Amsterdam-Noord.
‘Maar helaas hebben we dat project weer moeten staken,’ vertelt Chandar van der Zande. ‘Voor kleine vergisters bestaat nog geen aparte wetgeving. Ook zo’n kleintje wordt dan gezien als een groot en ingewikkeld, zelfs gevaarlijk, apparaat waarmee je in een heel hoge categorie van vergunningen en handhaving terechtkomt. Terwijl de risico’s aantoonbaar minimaal zijn. De regelgeving en handhaving was zo zwaar, dat het ons initiatief echt in de weg zat.’
Op grotere schaal uitrollen
Qua toekomstplannen blijven de creatievelingen van De Ceuvel groot denken. ‘Het doel is dat de technieken en energietoepassingen waar we hier mee experimenteren later op grotere schaal ergens kunnen worden uitgerold,’ zegt Van der Zande. En dat gebeurt nu al. Neem bijvoorbeeld de nieuwe woonwijk Schoonschip die naast De Ceuvel ontstaat. Qua concept en ontwerp is Schoonschip zeer verwant aan De Ceuvel, maar dan 3 keer zo groot.
Van der Zande: ‘We mogen onze locatie nog 5 jaar gebruiken. Het is echt jammer dat het eindig is, want het is voor veel partijen goed dat er zo’n plek is waar je kunt experimenteren. We zijn daarover dan ook in gesprek met de Gemeente Amsterdam. En voorlopig staan we onverminderd open voor bedrijven die dingen willen testen, zodat we met zijn allen kunnen blijven innoveren.’
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
