De campus van de TU Delft heeft al een aantal aansprekende metamorfoses ondergaan, maar ontwikkelt zich nog altijd verder. Zo is begin 2020 gestart met de bouw van het interfacultaire gebouw ‘Echo’. BAM Bouw en Techniek is verantwoordelijk voor de bouw en installatietechniek en zorgt ervoor dat het gebouw meer energie levert dan het zelf gebruikt. Hiervoor worden onder andere zonnepanelen ingezet, ventilatie volgens het verdringingsprincipe en warmte- en koudeopslag.
Toen de TU Delft 5 jaar geleden vaststelde dat het aantal studenten steeds verder toenam, werd de beslissing genomen een tweede interfacultair onderwijsgebouw te realiseren. Het moest een gebouw worden dat voldoet aan de behoeften van de huidige generatie studenten. Een mooie bijkomstigheid is dat dit nieuwe gebouw de aanleiding vormde voor een upgrade van het omliggende Stevingebied.
Sven Verhoeven is projectmanager en geeft aan: ‘Natuurlijk is het in eerste instantie een gebouw waar onderwijs wordt gegeven. Hiervoor beschikt het over 7 onderwijszalen die grotendeels flexibel zijn in te delen. Zo kunnen ze fungeren als collegezaal, maar worden ze ook ingezet voor activerend onderwijs en projectonderwijs. Daarnaast is er ruimte voor zelfstudie en komt er een horecagelegenheid.’
Energieproducerend
Omdat een technische universiteit tevens een maatschappelijke rol vervult, legde de TU Delft – geheel in lijn met haar duurzaamheidsambitie – een expliciete focus op duurzaamheid. Verhoeven: ‘Dat betekent onder meer speciale aandacht voor alle installatietechniek die het energiegebruik moet minimaliseren en de opwekking van zoveel mogelijk duurzame energie in combinatie met een uitstekende isolatie. Onze opdracht was in eerste instantie een energieneutraal gebouw te realiseren maar de ontwerpers legden de lat een stukje hoger: waarom niet een energie producerend gebouw?’
Het uiteindelijke ontwerp werd gemaakt door UN Studio en Arup. BAM Bouw en Techniek tekende voor zowel de bouw als de volledige installatietechniek. Beginnend bij het leidingwerk voor hemelwaterafvoer en riolering tot de meer intelligente systemen in het kader van ventilatie, verwarming, brandbestrijding (sprinkler) en beveiliging.
Projectmanager Rick van Haren: ‘In het uiteindelijke ontwerp zijn we uitgegaan van een gebouw met een energieproductie van 102 %. Dit betekent dat we volledig dekkend zijn voor het energiegebruik van het gebouw zelf én haar gebruikers en daarna nog 2 % over hebben. Op deze campus zullen we het net dan ook minimaal belasten en dat met de vele duizenden studenten met ieder een eigen laptop en mobiele telefoon…’
De productie van energie in het nieuwe gebouw in Delft komt voor rekening van een groot aantal zonnepanelen dat het volledige dakoppervlak van het onderwijsgebouw in beslag neemt. Om daarbij het energiegebruik van het gebouw te minimaliseren, wordt een zeer goede isolatie toegepast en gebruikgemaakt van een nieuw te realiseren wko voor de opslag van warmte en koude. Bovendien voorziet het ontwerp in een geavanceerd gebouwbeheersysteem waarmee installaties optimaal en energiezuinig zijn in te regelen.
Ventilatie
Eén van de meest opvallende installaties in het gebouw betreft het ventilatiesysteem. Er is namelijk gekozen om gebruik te maken van het verdringingsprincipe. Dit betekent dat de verse lucht van buiten wordt aangezogen, geconditioneerd via 4 luchtbehandelingskasten in de kelder en vervolgens via openingen in de verhoogde vloer naar binnen wordt gebracht (plenum). De hoeveelheid verse lucht die naar binnen wordt gebracht, is afhankelijk van het CO2-gehalte in de betreffende ruimte. Op strategische punten wordt de lucht afgezogen en verlaat via overstortroosters en diverse schachten het gebouw.
Van Haren: “Dit type ventilatie is onder andere energie-efficiënt omdat de schone lucht van onderaf in de ruimte wordt gebracht en hier tot ongeveer 2 m hoogte voor frisse lucht zorgt met de juiste temperatuur. Alles wat erboven zit – en waar een mens niet komt – hoeft niet te worden verwarmd of gekoeld wat een relatief grote hoeveelheid energie bespaart. Daarnaast is het installatietechnisch ook een prettig systeem aangezien er veel minder kanaalwerk nodig is.’
Alleen voor de afzuiging van de toiletten is een apart kanalensysteem gepland en wordt gebruik gemaakt van een aparte luchtbehandelingskast op het dak. ‘Wat we tekort komen aan verwarming of koeling wordt via vloerconvectoren aangevuld en in de SER-ruimte wordt voor extra koeling gebruikgemaakt van fancoils.”
DALI-gestuurd
Wat betreft de E-installaties noemt van Haren onder meer de brandmeldinstallatie, ontruimingsinstallatie, beveiliging en al het dataverkeer dat binnen de universiteit noodzakelijk is. ‘Trots zijn we bovendien op de DALI-gestuurde ledverlichting die volledig is geïntegreerd in het gebouwbeheersysteem.’
‘Onder meer in de collegezalen zijn hiermee eenvoudig verschillende scenario’s te kiezen die de verlichting afstemmen op het type onderwijs. De bediening hiervan gebeurt via een intuïtief te bedienen display. Dit is heel bewust zo eenvoudig mogelijk gehouden, omdat op een universiteit een diversiteit aan docenten gebruikmaakt van de collegezalen; ook uit het buitenland. Het is dan belangrijk dat ze de verlichting eenvoudig en eenduidig kunnen aansturen via een fraaie interface.’
De bouw is inmiddels in volle gang en alle partijen kijken uit naar het eindresultaat. Verhoeven besluit: ‘Eind 2021 verwachten we dat het gebouw in Delft wordt opgeleverd. Er volgt dan nog een periode van verhuizing en een testperiode met docenten waarna we het in 2022 in gebruik kunnen nemen.’
Artist impressions: UN Studio.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
