Aan de Assinklanden in Enschede worden 7 eengezinswoningen gerealiseerd in opdracht van Woningcorporatie De Woonplaats. Bijzonder is dat de corporatie circulariteit als uitgangspunt nam voor de ontwikkeling. Binnen het consortium van 7 partijen verzorgt Loohuis Installatiegroep de installaties voor deze duurzame woningen.
‘Het idee om circulaire woningen te bouwen, werd door De Woonplaats ingebracht tijdens een masterclass van stichting Pioneering in 2017’, vertelt Berto Boeve, verantwoordelijk voor energie- en installatieadvies bij Loohuis Installatiegroep.
‘Pioneering is een samenwerkingsverband van ondernemers, kennisinstellingen, overheid en opdrachtgevers voor het delen en ontwikkelen van kennis in de bouw. Die uitdaging hebben we met een aantal partijen opgepakt. Dat zijn Ter Steege Bouw Vastgoed, Bouwonderneming Oude Wolbers, Gebr. Van der Geest, LKSVDD Architecten, Prefab NL en Lucassen Bouwconstructies. Ieder bracht vanuit zijn eigen expertise ideeën in om zo circulair mogelijk te kunnen werken, maar keek daarbij ook steeds over zijn eigen schutting.’
Er is nog geen circulair businessmodel
Bij circulair bouwen wordt, waar mogelijk, gewerkt met eerder gebruikte materialen. Ook is het de bedoeling dat alle materialen na de levenscyclus van het gebouw weer terug te winnen zijn. ‘Daar hadden we veel ideeën voor, maar die bleken niet allemaal betaalbaar of om esthetische reden wenselijk. Bouwonderneming Oude Wolbers kon bijvoorbeeld gratis gebruikte gipsplaten krijgen. Maar moest die dan wel zelf komen losmaken en vervoeren.’
‘Dat zou 3 keer meer kosten dan nieuwe platen. Dan merk je dat er nog geen businessmodel bestaat voor circulariteit. Wij hadden het idee om alle elektraleidingen als opbouw uit te voeren, zodat je ze later makkelijk weer weghaalt. Maar opbouw is minder mooi. Dus vonden we een compromis door de leidingen in het houtskelet weg te werken. Nog steeds verwijder- en herbruikbaar, maar het vraagt wel meer werk.’
Veel hergebruik van materialen
Op andere onderdelen kon wel degelijk grote winst in duurzaamheid worden geboekt. Zo is de fundatie van de bestaande, gesloopte woningen aan de Assinklanden hergebruikt voor de nieuwe woningen. En dat betekent een fikse besparing aan CO2-uitstoot. Ook de pvc-leidingen van het riool zijn voor een groot deel hergebruikt, want pvc gaat 100 jaar mee en deze leidingen waren 40 jaar oud.
De bestaande stenen bergingen in de achtertuin kunnen ook worden hergebruikt en krijgen een nieuw dak. De dikke platen polystyreen dakisolatie van de oude woningen wordt circulair ingezet als vloerisolatie. De oude wanden en de oude verdiepingsvloer worden gedemonteerd om terug te keren als bestrating en kantplanken. En in het pand worden gebruikte materialen uit andere bouwprojecten toegepast, zoals de elektrabuizen en kozijnen die om andere redenen dan de kwaliteit zijn afgekeurd.
Hetzelfde geldt voor restanten aluminium plaatmaterialen in diverse kleuren. Deze worden bijvoorbeeld gebruikt voor de lekdorpels aan de dakrand en worden na montage overgeschilderd met milieuvriendelijke olie. De, deels hergebruikte, kozijnen krijgen vacuüm glas dat de dikte van normaal glas combineert met de isolatiewaarde van triple glas.
Zonwerende zonnepanelen
Het verwarmen van de woningen gebeurt met luchtwarmtepompen op het dak en convectoren in de woning. ‘We kozen voor convectoren in plaats van vloerverwarming omdat je de laatstgenoemde nooit meer uit de vloer kunt halen. En bij de keuze van de warmtepomp gingen we met de leverancier in gesprek over de verpakking.’
Zo zijn alle pompen in hout aangeleverd, zonder plastic of piepschuim. ‘De warmtepomp zelf is opgebouwd uit standaardonderdelen (zoals de pomp, compressor en ventilator) die je overal kunt kopen als vervanging nodig is. Want deze fabrikant ziet zijn software als zijn unieke product, niet de hardware. Je hoeft dus nooit een hele installatie te vervangen als er maar één onderdeel kapot is. We plaatsten twee typen zodat we over de verschillen kunnen leren.’
Tot slot krijgt het gebouw overhellende zonnepanelen onder en boven de balkons. ‘Die zijn slim gepositioneerd zodat ze het zicht voor de bewoners vrijlaten, maar ’s zomers schaduw bieden en ’s winters de zon, die dan lager staat, juist binnenlaten.’
Meer weten of de circulaire mogelijkheden binnen de installatiesector? Kijk dan op de speciale pagina van Techniek Nederland.
Fotografie: Paolo Bouman.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
