Wat begon als een plan om de waterveiligheid in de buurt van de tweede Maasvlakte en Goeree-Overflakkee te vergroten, mondde uit in een ruimtelijk plan dat 3 relevante vraagstukken integraal oplost: energie, natuur en bescherming tegen overstromingen. Het ruimtelijk plan Delta21 integreert de herintreding van een uniek ecosysteem, watermanagement en de opslag en opwekking van energie.
Voor de oorsprong van het plan moeten we 3 jaar terug in de tijd. ‘Het idee voor Delta21 is van Huub Lavooij’, zegt Leen Berke, een van de twee initiatiefnemers van het plan. ‘Huub concentreerde zich in 2015 erg op de waterveiligheid van Nederland en kwam op het idee om een duinenrij met turbines aan te leggen tussen de Tweede Maasvlakte en Goeree-Overflakkee.’
Valmeer
Berke en Lavooij kennen elkaar uit de tijd dat zij bij VolkerWessels als collega’s samenwerkten. ‘Vanuit die hoedanigheid ontmoetten we elkaar nog wel eens’, zegt Berke. ‘Tijdens een van die ontmoetingen toonde Huub zijn plan aan mij, met de vraag wat ik ervan vond. Een specifieke vraag was hoe vaak de turbines in dit plan zouden draaien. Ik schatte in dat dit slechts eens in de 5 jaar zou zijn bij een waterramp. Omdat we het allebei zonde vonden als de turbines in de tussentijd stil zouden staan, gingen we op zoek naar alternatieven.’
Lavooij: ‘Zo kwamen we op het idee van het Valmeer; een opslagbekken van 20 km2, waarin we elektriciteit kunnen opslaan in de vorm van waterkracht. Het waterpeil kan hier 17,5 m dalen of stijgen met een gemiddeld waterverval van 14 m. 93 pompen met elk een afzonderlijk vermogen van 20 MW kunnen met duurzaam opgewekte elektriciteit het Valmeer in 12 uur in zee leegpompen. Diezelfde pompen wekken als turbine elektriciteit op wanneer water het Valmeer weer volloopt met water.’
Ecologische factor
Na het bedenken van het concept van het Valmeer benaderden Lavooij en Berke verschillende instanties aan wie zij het plan voorlegden. ‘Veel organisaties stonden positief tegenover ons plan, maar een aantal milieuorganisaties gaven aan bezwaren te hebben’, geeft Berke aan. ‘We zijn toen met hen om de tafel gaan zitten om te kijken hoe we deze punten in het plan voor Delta21 in konden passen.’
Deze gesprekken resulteerden in het plan om de Haringvlietsluizen permanent open te zetten, waardoor het zoute getij terugkomt in het Haringvliet. Hierdoor herstelt Delta21 de brakwaterbiotoop in de Haringvliet. Lavooij: ‘Het terugbrengen van de originele ecologie van het Haringvliet en zijn omgeving was een belangrijk verzoek van de milieuorganisaties waar we mee spraken. Door het installeren van een extra 60 MW-getijturbines om energie op te wekken met het water dat in en uit het Getijmeer en het Haringvliet stroomt, is dat ook mogelijk.’
Multidisciplinair plan
Delta21 omvat nu een serie aan maatregelen voor het opwekken en opslaan van energie, het herstel van de brakke biotoop in de Haringvliet en het afvoeren van water. ‘Op het vlak van energieopwekking is er veel mogelijk’, licht Berke toe. ‘Het Valmeer heeft een inhoud van 400 miljoen m3 en een geïnstalleerd vermogen van 1,8 GW, dat 12 uur achtereen energie kan leveren. Ook is er een mogelijkheid om in een geïsoleerd bassin warmte gedurende 6 maanden vast te houden met een verlies van 10 %. Verder is voldoende plek voor vaste of drijvende zonnecellen en windmolens, waarmee nog meer energie kan worden opgewekt.’
‘Het verhogen van de dijken is, met de invoering van Delta21, niet meer nodig in het direct achterliggende gebied’, vult Lavooij aan. ‘Het overtollige water stroomt in het Valmeer, waarna de pompen het water afvoeren naar zee.’
De twee initiatiefnemers zijn niet de enigen die potentie zien in het plan; inmiddels steunen circa 60 instellingen het idee, waaronder TU Delft, Wageningen University & Research, HZ University of Applied Sciences, Royal HaskoningDHV en RWE.
Kosten en baten
Lavooij en Berke hopen over 2 jaar klaar te zijn met de aanvraagprocedures voor de benodigde vergunningen voor Delta21. Daarna volgt een bouwperiode van ongeveer 7 jaar. De initiatiefnemers spreken de hoop uit dat het volledige project over 10 jaar is afgerond. De geschatte kosten voor realisatie van Delta21 bedragen 3,7 miljard euro.
Berke geeft aan dat de kosten voor het tot stand brengen van het plan over tijd worden terugverdiend. ‘Jaarlijks wekken het Valmeer en Getijmeer voor 110 miljoen euro aan energie op. Daarnaast zorgt die energieopwekking voor een CO2-besparing van 4 Megaton per jaar. Bij een prijsniveau van 50 euro per ton CO2 levert dat jaarlijks ook nog eens een besparing op van 200 miljoen euro. Doordat de geplande dijkverhoging- en verzwaring niet meer nodig is, bespaart Delta21 daarnaast nog ruim 6 miljard euro tot 2100. Dit alles nog zonder met een zeespiegelstijging rekening te houden. Als men rekening houdt met een stijging van de zeespiegel van 1 m tot 2100, dan zou deze besparing op de dijkverhogingen zelfs meer dan verdubbelen.’
Meer lezen over dit plan? Kijk dan op de website van Delta21.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
