Gelijkspanning langs de snelweg wint aan populariteit. Het vergt minder koper, reduceert CO2-emissies en is daarmee duurzamer dan de alom gebruikelijke wisselspanning. Maar overstappen is een giga-klus. Om aan te tonen dat het echt de moeite waard is hier serieus over na te denken, neemt Compass graag de rol van breekijzer op zich.
Gelijkspanning heeft enkele kenmerkende voordelen ten opzichte van wisselspanning. Zo is er voor het transport van dezelfde capaciteit minder koper nodig. Hierdoor kan met dunnere kabels worden gewerkt en wordt er fors op het materiaal bespaard. Daarnaast zijn gelijkspanningstoepassingen eenvoudiger te besturen, te monitoren en te beveiligen en naar verwachting zowel betrouwbaarder als voorspelbaarder.
De bijbehorende apparatuur heeft verder een langere levensduur en levert zo een bijdrage aan een circulaire economie. Ron de Waard, commercieel manager bij Compass: “Last but not least is het stroomverbruik van deze apparatuur lager, wat een significante CO2-besparing oplevert. Zéker wanneer het gaat om bijvoorbeeld verlichting langs de snelweg waar het aantal armaturen kan oplopen.”
Maak de overstap!
Het voorbeeld van snelwegverlichting is niet willekeurig gekozen. Compass is namelijk specialist op het vlak van energie-, communicatie en mobiliteitsnetwerken en -structuren en werkt onder andere voor Rijkswaterstaat. De Waard: “We verdiepen ons al langer in de voordelen van gelijkspanning en praktisch alle aspecten zouden zeer goed tot hun recht komen in snelwegverlichting. Maar uiteraard op nog veel meer plekken. Het liefst zouden we tegen al onze klanten zeggen: de voordelen zijn duidelijk, we stappen over naar gelijkspanning. Helaas is dat niet zo makkelijk.”
De Waard doelt onder meer op het feit dat we in Nederland een landelijk dekkend lichtnet hebben op wisselspanning. Een zeer betrouwbaar net dat bovendien is gekoppeld aan miljoenen gebruikers die allemaal op wisselspanning werken. Daarnaast is de wet- en regelgeving bij lange na nog niet klaar om grootschalige gelijkstroomprojecten uit te rollen.
Van kleine projecten…
“Maar dat betekent natuurlijk niet dat we gaan zitten wachten”, lacht De Waard. “We hebben ons in de afgelopen jaren al bij vele kleinere pilotprojecten aangesloten om te leren en ervaring op te doen. Bijvoorbeeld Green Village en Blue Battery, die op de campus van de TU Delft zijn gevestigd en daar fungeren als proeftuin voor duurzaamheid in de breedste zin van het woord. We investeren hierin zowel technisch als financieel en ondersteunen het aansluiten van de apparatuur.”
“Daarnaast zijn we betrokken bij projecten van Alliander die – samen met Westland Infra en andere marktpartijen – echt te beschouwen is als een accelerator op dit vlak.”
… naar de grote jongens!
De pilotprojecten zijn absoluut waardevol om van te leren maar de handen van De Waard jéuken om gelijkspanning grootschalig uit te rollen. “Zoals eerder aangegeven zou bijvoorbeeld het vervangen van de AC-verlichting langs de snelweg door gelijkstroom (DC) een uitgelezen mogelijkheid zijn om in de praktijk aan te tonen hoe goed het zou zijn om volledig op gelijkspanning over te stappen.”
“Dan heb je het namelijk over een regionale of provinciale aanpak en overstijg je de projecten op lokaal niveau waarin partijen maximaal met een gemeente samenwerken. Helaas loop je juist bij deze grotere projecten aan tegen de eisen die Rijkswaterstaat al jaar en dag stelt aan haar installaties en die vervlochten zijn in alle overeenkomsten die lopen met toeleveranciers, onderhoudsbedrijven enzovoorts. Die verander je niet even zomaar.”
Vergelijking
Om die reden maakt Compass serieuze plannen om een theoretische vergelijking op te zetten tussen een grootschalige toepassing op gelijkspanning en dezelfde toepassing op wisselspanning. “We willen daarin echt álles meenemen”, geeft De Waard aan. “Welke voedingskasten je nodig hebt, welke kabels en armaturen, wat de installatie van de toepassing kost maar ook het onderhoud. Wat dit laatste betreft kun je je bijvoorbeeld afvragen hoeveel uur preventief onderhoud je moet reserveren voor beide soorten spanning, wat de kans is op het uitvallen van de installatie en welke mogelijke boetes daarmee gepaard gaan. Maar ook: hoe goed kun je een installatie monitoren en hiermee storingen voorkomen of snel opsporen? En natuurlijk kijk je ook naar het energiegebruik over – bijvoorbeeld – een periode van 10 jaar.”
Met het laatste aspect denkt Compass het meeste overtuigingskracht te kunnen genereren. Wanneer je immers kunt aantonen dat een energiebesparende oplossing in 5 jaar is terug te verdienen, dan is het rijk verplicht dit te honoreren. Ook het voornemen van de overheid om de industrie vanaf 2021 te gaan belasten met een CO2-heffing – hierover stemde de Eerste Kamer op 15 december – kan een goede stok achter de deur zijn om serieus te gaan kijken naar gelijksspanningsoplossingen. De Waard besluit: “Het zou mooi zijn als we een doorbraak kunnen forceren. We werken er hard aan.”
Fotografie: Stephan Tellier
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
