“Onze milieustraten liggen vól weggegooide consumentenelektronica, dat moet echt anders.” Sam Perez, sinds 3 november de eerste Nederlands Kampioen smartphonereparatie, heeft een missie. Met zijn CombiRepair in Uitgeest werkt hij elke dag vóór hergebruik en tegen verspilling. Aan De Makers van Morgen vertelt hij waarom.
“Het antwoord is simpel: álles wat gerepareerd kan worden, is zonde om weg te gooien. Want als er één onderdeel kapot is, waarom zou je dan de rest ook afdanken? Dat is kapitaalvernietiging én onwijs slecht voor het milieu! We leven in een weggooimaatschappij en dat moet wat mij betreft anders.”
Zelf alles aangeleerd
Daarom begon Sam een paar jaar geleden, gewoon op zijn zolderkamer, met het repareren van mobieltjes, gameconsoles en tablets. “Ik heb mezelf alles aangeleerd, kocht online reparatiesetjes en onderdelen en dan ging ik aan de slag. Van kennissen kreeg ik vaak afgedankte telefoons om uit elkaar te halen, om uit te vogelen hoe dat werkte. Inmiddels is dat uitgegroeid naar een mooi bedrijf waar we allerlei consumentenelektronica repareren.” Dat Sam daarin heel goed is, blijkt uit zijn zege op 3 november tijdens het Retail2Repair evenement, waar hij het snelst en het best een lastige reparatieklus uitvoerde op een gesneuveld mobieltje.
– Lees ook: “Het is tijd voor een ‘right to repair’, ook in de installatiesector”
Software zegt: mag niet!
“Fabrikanten hebben de afgelopen jaren flink wat trucs verzonnen om reparatie steeds moeilijker te maken. Zo zijn onderdelen steeds lastiger te vervangen. De accu van je telefoon kon je zo’n 15 jaar geleden vaak nog prima zelf verwisselen. Inmiddels hebben de meeste fabrikanten daar een stokje voor gestoken. En daar blijf het niet bij: zelfs de software is vaak zo ingericht dat die reparatie onmogelijk maakt. Door bijvoorbeeld te weigeren als je een onderdeel vervangt: dan kan het zomaar zo zijn dat je mobiel een nieuwe accu niet accepteert en dus niet aan gaat. Bizar natuurlijk!”
Dat gebeurt niet alleen bij telefoons: ook andere consumentenelektronica wordt bewust ‘onrepareerbaar’ gemaakt. “Zo kun je bij een Playstation 5 de discdrive niet zomaar vervangen. Die machine gaat op slot als de serienummers niet overeenkomen. Dan ben je als fabrikant bewust de mogelijkheid tot reparatie aan het traineren.”
– Lees ook het nieuwsbericht over Sam’s zege op het eerste NK Smartphonereparateur.
Zelfs daarmee is de trukendoos van fabrikanten nog niet leeg, weet Sam. Die doen van alles om reparatie te ontmoedigen en de consument te verleiden tot weggooien en nieuw kopen. “Wat we ook vaak zien, zijn enorm hoge prijzen voor vervangende onderdelen. Een scherm voor een iPhone aanbieden voor 600 euro, terwijl een nieuwe telefoon 800 euro kost. Of onderdelen bewust schaars houden en moeilijk verkrijgbaar maken, zoals een glazen achterkant. Allemaal manieren om de consument te sturen naar een nieuw model.”
Right to repair
Om te voorkomen dat we als consumenten en reparatiebedrijven helemaal buitenspel staan, heeft de EU gelukkig ook ingegrepen. Sam: “Vanaf 31 juli 2026 moeten fabrikanten van consumentenelektronica voldoen aan een richtlijn, ‘Right to Repair’, die ervoor moet zorgen dat producten langer meegaan en gemakkelijker kunnen worden gerepareerd. Ook moeten producenten toegang tot informatie en reserveonderdelen aan consumenten en reparateurs veel beter faciliteren.”
De eerste veranderingen ziet de reparatiekampioen inmiddels al. “Zo kunnen we bij nieuwe Apple-producten kun onderdelen kalibreren. Dat betekent dat we nieuwe onderdelen ook via de software kunnen koppelen aan de rest van het apparaat, zodat alles goed blijft werken. Ik ben hoopvol, dat is wat mij betreft een goed begin, maar er kan en moet nog heel veel beter. Fabrikanten moeten weer, net als vroeger, terug naar een praktisch ontwerp waarbij al vanaf de tekentafel rekening is gehouden met reparatie en toegankelijkheid.”
Hoe kan het beter?
“Het liefst zien we natuurlijk dat alle apparaten eenvoudig te repareren zijn, voor een zo klein mogelijke afvalberg. Een aantal kleinere fabrikanten, zoals bijvoorbeeld Nothing Phone of Fairphone, leveren nu al producten die je gemakkelijk kunt repareren en zelfs kun upgraden. Bij de grote merken, zoals Samsung en Apple, gaan de veranderingen minder snel. Maar het nieuwe Right to Repair stuurt ze wel de goede kant op.” En dat is nodig ook, benadrukt hij. “Want elke stap naar minder afval is er één in de juiste richting. Het is echt hoog tijd voor een Reparatie-Revolutie: wég met dat eenmalige gebruik!”
Meer weten?
Lees ook de achtergrondinformatie van Techniek Nederland over het Recht op reparatie.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
