Broers Leon en Menno Ammerlaan uit Pijnacker kweken tropische groene planten, maar zijn tegenwoordig ook energiebedrijf: ze winnen aardwarmte voor eigen gebruik, leveren die aan klanten in de regio én wonnen ermee in 2021 de EZK Energy Award. “Ideaal: aardwarmte is dag én nacht beschikbaar.”
Ammerlaan noemt zichzelf tegenwoordig ‘Ammerlaan The Green Innovator’ (TGI). En terecht: de kwekerij van tropische planten is de eerste in Nederland die tevens aardwarmte levert voor kassen én woningen. Ammerlaan-TGI levert als een volwaardig energiebedrijfje warmte voor een school, een openbaar zwembad, een sportcomplex, 543 woningen en 24 collega-tuinders. Daarmee bespaart het jaarlijks 12.500.000 m3 aardgas en 22.250 ton CO2-uitstoot.
“We slaan met dit project twee vliegen in één klap”, zegt Leon Ammerlaan. “Ten eerste verduurzamen we onze bedrijfsvoering; onze CO2-voetafdruk is tegenwoordig lager dan nul. Ten tweede zijn we minder afhankelijk van aardgas en zorgen we voor een stabiele(re) energieprijs.”
Hoe kwamen jullie op het idee om aardwarmte te gaan gebruiken?
“Dat was al zo’n vijftien jaar geleden. In 2007 stegen de aardgasprijzen ineens rap, van 10 naar 42 eurocent per kubieke meter. En onze klanten vroegen steeds vaker naar onze ideeën en ambities op het gebied van duurzaamheid. Met andere woorden: het werd hoog tijd om zoek te gaan naar een goedkopere en duurzamere warmtebron. Een collega-tuinder in de buurt had al een geothermieput geslagen en onze ondergrond bleek daar ook geschikt voor. Daarom zijn we de mogelijkheden gaan onderzoeken.”
Of het écht winstgevend wordt? Het heeft er nog steeds alle schijn van.
Jullie hadden er nauwelijks kennis en ervaring mee. Hoe kregen jullie het toch van de grond?
“Sterker nog, we hadden géén kennis en ervaring. Onderzoekers van de TU Delft wilden toevallig ook een put slaan in de regio, om onderzoek te doen. Zij hadden wél de benodigde informatie, kennis en expertise. We zijn met elkaar in zee gegaan en zo konden we starten. Voor de uitvoering hebben we samengewerkt met allerlei specialisten, zoals Well Engineering Partners als adviesbureau, Huisman Equipment voor het boorwerk, Van den Dool en VB Groep voor de installaties, BOS Roestvaststaalindustrie voor de tanks en Lek/Habo voor de wkk-installaties. Echt een miljoenenproject.”
Was het altijd al het plan om ook aardwarmte te leveren aan anderen?
“Absoluut. Het was niet rendabel om zo’n put te slaan voor alleen onze eigen warmtebehoefte. Daar is onze kwekerij te klein voor. Zonder andere afnemers was dit echt niet van de grond gekomen. In 2010 zijn we aardwarmte gaan leveren aan een school, zwembad, sportcomplex en vier collega-tuinders. Sindsdien zijn daar steeds meer afnemers bijgekomen.”
Zit er een businesscase in?
“Tegenwoordig zeker. Maar toen wij met geothermie startten, waren er nog veel onopgeloste kinderziektes. We hebben dan ook behoorlijk wat financiële tegenslagen gehad. In 2018 hield onze eerste put er zelfs helemaal mee op, waardoor we twee nieuwe moesten slaan. Ook hebben we te maken gehad met een kapotte pomp, kapotte kabels, noem maar op. Het eerste terugverdienmodel kon al snel in de versnipperaar; je praat bij zoiets al snel over miljoenen, dus die tegenslagen hebben ons jaren teruggeworpen. Dus of het voor ons écht winstgevend wordt, kan ik je over een paar jaar pas vertellen. Maar het heeft er nog steeds alle schijn van.”
Aardwarmte wordt ongetwijfeld een belangrijk onderdeel van de energiemix.
Raad je ook andere bedrijven aan om met aardwarmte aan de slag te gaan?
‘Ik raad ze in ieder geval aan om de mogelijkheden te onderzoeken, want het is een prachtige manier om minder afhankelijk te worden van aardgas en je bedrijfsvoering te verduurzamen. Ga bijvoorbeeld eens kijken bij geothermieprojecten in de buurt, daar zijn er inmiddels genoeg van in Nederland. Laat je inspireren, zodat je een gegronde keuze kunt maken.”
Verwacht je dat aardwarmte een belangrijke rol gaat spelen in de Nederlandse energietransitie?
“Ja, want het biedt veel belangrijke voordelen. Je kunt de winning ervan bijvoorbeeld ‘aan- en uitzetten’, ofwel afstemmen op de warmtevraag. En in tegenstelling tot zon en wind is aardwarmte het hele jaar door beschikbaar, dag én nacht. Uiteindelijk hebben we alle energiebronnen nodig om de energietransitie te laten slagen. Van zon en wind tot groene waterstof en kernenergie. Aardwarmte wordt ongetwijfeld een belangrijk onderdeel van de energiemix.”
Warmte ‘cascaderen’
Leon Ammerlaan is groot voorstander van het cascaderen van warmte – het ‘waterval-principe’. Dit houdt in dat je het warmste water eerst gebruikt voor toepassingen waar hoge temperatuur het belangrijkst is, en de koelere retourstromen voor toepassingen die telkens een stapje lagere temperatuur vragen. Zo kun je alle warmte optimaal benutten.
Ammerlaan-The Green Innovator past dit principe al toe. Bijvoorbeeld in het zwembad waarvoor de kwekerij warmte levert. Ammerlaan: “Om legionellarisico te vermijden gaat het heetste water – op 70+ graden – naar de douches. De retourstroom daarvan, die dan inmiddels een aantal graden is afgekoeld, gaat naar de luchtbehandeling en daarna naar de verwarming van het zwemwater.”
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
