“Groei je als mens, dan groeit ook het bedrijf waar je werkt”

Ellen Jansen van Cheappower4U is een vrouw met een unieke missie. Toen ze nog ‘Sander’ was, ontwikkelde ze een ingenieuze techniek voor verduurzaming van appartementsgebouwen. Nu is ze transgendervrouw in de techniek. Binnenkort verschijnt haar boek: ‘Eindelijk Ellen’. Voor De Makers van Morgen vertelt ze haar verhaal.

Ellen Jansen (38) zou op het moment van het interview – eind december 2022 – in de auto moeten zitten, vanuit haar woonplaats Maastricht naar een grote klant in de Randstad. In plaats daarvan ligt ze thuis op de bank: griep, zoals zo veel mensen deze weken. De koorts komt op het slechtst denkbare moment: het is een week voor de operatie die haar ook lichamelijk helemaal vrouw zal maken. De dag waar ze al bijna twintig jaar naar heeft toegeleefd. Nu dreigt een simpel virusje roet in het eten te gooien: is ze over twee dagen nog steeds ziek, dan wordt de operatie uitgesteld. Dat is psychisch én praktisch lastig: uitstel gooit haar hele drukke werkschema van de komende weken in de war. “Ik zit dus even in een dip.”

Eerst even dit: wat voor bedrijf heb je?

“De naam is Cheappower4U. We werken met zijn vieren en daarnaast met partners. We voorzien appartementengebouwen van een warmtekrachtkoppeling. Die kenden we eerder vooral van tuinbouwbedrijven en grote industriële toepassingen. Met een aantal technische innovaties heb ik de wkk geschikt gemaakt voor kleinschaliger gebruik in wooncomplexen.”

Slim. Wat heb je bedacht?

“De truc zit in een gepatenteerde stroomverdeler: die verdeelt de door de wkk opgewekte stroom gelijkmatig over alle appartementen. De elektriciteit komt achter de meter binnen, vergelijkbaar met hoe zonnepanelen worden aangesloten. Het betekent dat bewoners de stroom die ze niet gebruiken tegen betaling terugleveren aan het hoofdnet. De wkk wekt elektriciteit op door gasverbranding; de restwarmte wordt gebruikt voor cv en tapwater. Hierdoor hoeven de reguliere cv-ketels veel minder werk te verrichten. Dit is enorm energie-efficiënt: met eenzelfde gasverbruik als voorheen is de elektriciteit in feite gratis. Wkk’s verlagen de CO2-uitstoot van wooncomplexen met 30% en bewoners besparen jaarlijks tot € 800 op hun energierekening.”

Besparen, altijd belangrijk. Zelf kom jij uit de bankensector. Hoe bevalt de techniek je?

“Ik hou van de mentaliteit van handen uit de mouwen en aan de slag. In de financiële wereld wordt veel vergaderd en alles heel procesmatig bekeken. In de techniek heerst meer een cultuur van doen. Dat past heel goed bij mij.”

Toen je zes jaar geleden dit bedrijf begon, was je nog een man.

“Klopt. Mensen kenden mij toen als Sander. Ik leefde zoals dat van mannen wordt verwacht. Ik werkte dus hard, begon mijn eigen bedrijf, had een vriendin met wie ik verloofd was en dacht aan het stichten van een gezin. Maar het ging helemaal niet goed met me. Ik had lichamelijke klachten, zat totaal niet lekker in mijn vel en tijdens de coronacrisis raakte ik in een diepe depressie. Heel lang probeerde ik alle signalen te negeren en weg te drukken. Totdat dit niet langer kon. Toen ik een keer met mijn vriendin naar de mannenafdeling van de Bijenkorf ging om kleren te kopen, werd het zwart voor mijn ogen. Ik viel bijna flauw op de roltrap. We hebben de mannenafdeling nooit bereikt. En ik heb sindsdien ook nooit meer mannenkleren gedragen. Sinds halverwege 2021 ga ik ook in de zakelijke wereld als vrouw door het leven, privé deed ik dit al iets daarvoor.”

Op de roltrap naar de mannenafdeling werd het me zwart voor de ogen. We hebben die afdeling nooit bereikt.

Wanneer ontdekte je dat je van binnen vrouw bent?

“Dat was al in mijn puberteit. Toen de testosteronproductie op gang kwam, veranderde ik van een vrolijk en speels kind in een teruggetrokken, stille jongen. ‘De glans verdween uit je ogen’, heeft mijn moeder later wel eens gezegd. Ik wist niet wat er met me aan de hand was. Er was nog geen Wikipedia. In het geheim trok ik op mijn slaapkamer meisjeskleren aan. Dat voelde als thuiskomen. Op mijn 18^e ontdekte ik, dankzij het internet, dat wat ik had een naam heeft: genderdysforie. Dat is dus dat je een mannenlichaam hebt maar je van binnen vrouw voelt. Of omgekeerd. Vervolgens heeft het nog een kleine twintig jaar geduurd voordat ik ook echt als vrouw de wereld in durfde.”

Ik was bang voor de reacties. Van mijn verloofde, van zakelijke relaties – toonaangevende bedrijven.

Waarom zo lang?

“Ik was bang voor de reacties. In de eerste plaats van mijn verloofde, maar ook van mijn zakelijke relaties. Ik had een goedlopend bedrijf en werkte samen met toonaangevende bedrijven in de energiesector. Ik was oprecht bang dat ze mij zouden laten vallen. Dat ik daardoor ook mijn inkomsten zou kwijtraken. Ik had tot dan toe altijd geprobeerd alles onder controle te houden. Maar over de reacties van anderen had ik geen controle. Dat maakte me heel onzeker.”

Wanneer en hoe heb jij je klanten verteld over je transitie?

“Toen ik op de roltrap bijna was flauwgevallen, wist ik dat het zo niet langer kon. Ik moest durven zijn wie ik echt was. Ik besloot dat ik mijn relaties zou gaan vertellen dat ik van binnen een vrouw was en dit ook aan de buitenkant zou gaan worden. Ik heb medio 2021 twee maanden de tijd genomen om het iedereen persoonlijk te vertellen.”

Hoe reageerden zij?

“Het werd een ongelooflijke ervaring: vrijwel iedereen reageerde meteen heel positief. Directieleden van wie ik dacht dat het echte alfamannetjes waren, zaten met tranen in hun ogen. Ik zal nooit de reactie van een manager bij Feenstra vergeten. Die zei: it’s a mayor change on the outside, but a minor change on the inside. Dat slaat de spijker op de kop. Ik voel me precies dezelfde persoon, alleen ben ik veel gelukkiger nu ik durf te zijn wie ik echt ben.”

Een manager bij Feenstra zei: It’s a mayor change on the outside, but a minor change on the inside.

Kreeg je ook botte reacties?

“Eigenlijk niet. Natuurlijk merk ik dat mensen soms op een bepaalde manier naar mij kijken. Of dat ze elkaar iets toefluisteren. En in het begin riep iemand op straat wel eens iets naar me.”

Hoe ga je daar dan mee om?

“Ik reageer er niet op. In elk geval ga ik niet de strijd aan. Sterker nog, ik begrijp wel dat mensen soms aan mij moeten wennen. Kijk, ik ben al sinds mijn puberteit in transitie. Maar de buitenwereld wordt ineens met mij geconfronteerd. Bij sommige mensen is de eerste reactie instinctief. Ze snappen niet waarom je van geslacht zou willen veranderen. Het maakt hen onzeker, ze weten niet hoe ze moeten reageren. Ik geloof heel erg in het gesprek, in informatie delen, anderen meenemen in jouw verhaal. Zodra ik met mensen praat, merk ik dat er meer begrip komt.”

Als directeur praat jij bij klanten vooral op directieniveau. Heeft dat geholpen bij de acceptatie?

“Dat denk ik wel. Veel mensen met wie ik zakelijk contact heb, wisten vaak al meer over genderdysforie en transseksualiteit. Kennis leidt tot begrip. Een goede vriendin van mij heeft een klusbedrijf. Ook zij is in transitie. Zij heeft het moeilijker dan ik. Al was het alleen maar omdat zij fysiek zwaar werk doet en dus veel gespierder is. Mensen spreken daarom nog vaak over haar als ‘hij’. Maar haar aanpak lijkt op die van mij: ze probeert de mensen in haar omgeving ‘mee te nemen in haar reis’, zoals ik dat noem. Ze durft kwetsbaar te zijn en is open over haar transitie. Dat werkt. Zij wordt als transgendervrouw net zo geaccepteerd als ik.”

Merk jij dat er meer mensen zoals jij in de sector rondlopen?

“Zo’n 4% van alle mensen heeft het gevoel in het verkeerde lichaam geboren te zijn. Dat is 1 op de 25. Het komt dus veel vaker voor dan we denken. Maar veel mensen vinden het, net als ik, heel moeilijk om ervoor uit te komen. Eerst moet je het voor jezelf accepteren en daarna moet je de stap zetten om het de buitenwereld te vertellen. Door open te zijn, door een boek te schrijven en door lezingen te geven hoop ik anderen te helpen bij dit proces.”

Wat is je boodschap aan leidinggevenden op de werkvloer?

“Heb je een medewerker die in een veranderingsproces zit – of dat nou met gender te maken heeft, met geaardheid of met iets anders – dan heb je als leidinggevende een gouden kans te laten zien dat het bedrijf medewerkers ondersteunt bij hun ontwikkeling. Mijn advies: schep ruimte voor je medewerkers om te zijn wie ze willen zijn. Praat met elkaar. En laat zien dat het voor het hele team beter is als mensen echt zichzelf kunnen zijn. Mensen die gelukkig zijn, presteren beter. Als je als individu groeit, groeit ook het bedrijf. Dat heb ik bij mezelf ervaren.”

Zo’n 4% van de mensen heeft het gevoel in het verkeerde lichaam geboren te zijn. Dat is dus 1 op de 25.

Hoe bedoel je dat laatste?

“Toen ik besloten had om als vrouw te gaan leven, verdwenen de lichamelijke klachten als sneeuw voor de zon. Ik kreeg weer energie en dat vertaalde zich onder meer in nieuwe ideeën over waar ik met Cheappower4U naar toe wil. Er zijn nieuwe krachten losgekomen. Mensen zeggen wel eens tegen me: ‘Het lijkt net of je licht geeft’.”