zomers-plaatje-klooster

Herberg omgebouwd tot klooster op Schiermonnikoog

Koninklijke Damstra installatietechniek kreeg het afgelopen jaar een wel heel bijzondere opdracht: het ombouwen van een oude herberg op Schiermonnikoog naar een heus klooster met kapel en gastenverblijf. Door corona is het project wat later gestart maar inmiddels in volle gang. Uitdagingen liggen onder meer in de vraag: installaties renoveren of vervangen? Bovendien heeft de projectleider te maken met ‘beschermd dorpsgezicht’. Door het regelmatige leven van de monniken is de regeltechniek echter weer minder complex.

De naam Schiermonnikoog verwijst naar de allereerste bewoners van het eiland: de schiere monniken. Deze Cisterciënzer monniken bewoonden het eiland als eersten en zijn – na een lange periode van afwezigheid – in een aantal van 4 sinds 2015 weer terug op het eiland.

Zoeken naar een locatie

Deze 4 monniken zijn afkomstig van de abdij Sion bij Diepenveen en hebben dit klooster verlaten omdat het te groot werd. Op Schiermonnikoog volgde een intensieve zoektocht naar een nieuwe locatie waarbij de keuze uiteindelijk viel op herberg Rijsbergen; een pand uit 1757 dat aan de rand van het dorp ligt. Weliswaar geen Rijksmonument, maar wel ‘beschermd dorpsgezicht’.

Om het pand geschikt te maken voor zijn functie als klooster, is Insight Vision gevraagd om de eisen en wensen van de monniken te vertalen naar technische oplossingen. Uiteraard moeten daarbij het gebouw en de bijbehorende installaties voldoen aan de huidige wet- en regelgeving.

Alex Blommesteijn is projectmanager en geeft aan: ‘De herberg is opgebouwd met hout afkomstig van aangespoelde schepen. Overal zie je delen van masten en scheepshuiden terug wat het heel bijzonder maakt. Daarbij heeft het pand in de afgelopen eeuwen vele functies gehad van een school tot voor kort dus een herberg. Dit heeft onder meer geresulteerd in een complexe verzameling van aan elkaar ‘geknoopte’ installaties. Een hele taak voor Koninklijke Damstra Installatietechniek om álles na te lopen en de beslissing te nemen: kunnen we dit opknappen of moet het worden vervangen?’

Klooster-Schiermonnikoog-buitenzuide

Cv-ketels in cascade

Uiteindelijk is het aankomende klooster bouwkundig eerst gestript en voorzien van goede isolatie. Hiervoor is diverse ruimtes een extra wand geplaatst waarachter een ruime hoeveelheid steenwol is aangebracht. Deze extra ruimte geeft tevens mogelijkheden om de benodigde installatietechniek te verwerken.

Blommesteijn: ‘Het gebouw omvat uiteindelijk 6 eenpersoonskamers voor de monniken, een gemeenschappelijke woonkamer, een gastenverblijf en een kapel. De gemeenschappelijke ruimtes worden verwarmd met vloerverwarming die gevoed wordt door 2 gasgestookte cv-ketels in cascadeopstelling. Deze ketels zijn op afstand te regelen. In de kapel wordt de temperatuur constant gehouden terwijl ieder individu de temperatuur op zijn eigen kamer zelfstandig kan bepalen.’

Door het zeer regelmatige leven van de monniken was het inregelen van de verwarming relatief eenvoudig. Op het vlak van de W-installatietechniek zijn verder werkzaamheden verricht rondom de riolering, de aan- en afvoer van water en het installeren van mechanische ventilatie-units.

Elektra om te koken

De kookgelegenheid in de kamers van de monniken is weer elektrisch. Blommesteijn: ‘Qua elektra zijn er deels nieuwe kabels getrokken en is deels gebruikgemaakt van bestaand materiaal. Dit geldt ook voor de elektrische installaties waar tevens aanvullingen zijn gedaan. Zo was bijvoorbeeld de noodverlichting en de brandmelder in het openbare deel van de oorspronkelijke herberg op Schiermonnikoog volledig in orde maar in andere delen nog niet. Dit wordt in dit project op de ‘huidige stand der techniek’ gebracht.’

Artist-Impression-van-de-gastenkamer-Schiermonnikoog
Een artist impression van de toekomstige gastenkamer in het klooster.

Verder zijn alle oude lampen vervangen door led-lichtbronnen waarbij de openbare delen van het klooster – waar ook gasten mogen komen – zijn uitgerust met van inregelbare Philips-lampen. Dit biedt de monniken de mogelijkheid om het licht te dimmen en de kleurwarmte aan te passen om zo de gewenste sfeer te creëren. ‘Het plan was om ook een aantal zonnepanelen te plaatsen, maar door het beschermde dorpsgezicht is dit voorlopig niet mogelijk. Er wordt nu gesproken over eventuele plaatsing in de tuin waar de panelen vanaf de openbare weg niet zichtbaar zijn.’

Samen met de monniken

Nu het project eenmaal loopt, verwachten de monniken het klooster in 2021 weer te kunnen betrekken en open te stellen voor gasten. Tot het moment dat het plan werd goedgekeurd is er veel overleg geweest tussen de toekomstige bewoners en de aannemer. Blommesteijn: ‘We hadden op dat moment te maken met 1 abt en nog 4 monniken met ieder hun eigen ideeën. Daarbij speelden er verschillende zaken rondom vergunningen, een oude erfpachtovereenkomst en dat soort juridische zaken die het project extra complex maakten.’

‘Uiteindelijk zijn we er echter goed uitgekomen en hebben de monniken zelf ook bruikbare ideeën geïntroduceerd. Zo zijn de kamers nu niet meer afgesloten door een klassiek slot met sleutel, maar via een elektronische tag. Verder hebben ook wij als technici inmiddels het volledige vertrouwen gekregen. Alles komt dus goed.’

Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!