“Zonder techniek heeft Nederland al in een half uur een groot probleem”

Aukje Kuypers van technisch dienstverlener Kuijpers, maakt zich druk. Want ja, ‘haar’ familiebedrijf (sinds 1921) speelt een cruciale rol in Nederland en draait gezond. Maar er is genoeg dat volgens de 43-jarige algemeen directeur beter moet. Een gesprek over technisch Lego, Efteling-attracties, Mark Rutte, piketpaaltjes en fantastische paddenstoelen.

Fotografie: Alek.

Kuijpers is een grote speler in de Nederlandse installatiesector. Het ontwikkelt, installeert en onderhoudt cruciale technische installaties voor essentiële instellingen en organisaties. Met ruim 1300 vakmensen werkt het vanuit 15 locaties in het land, met een omzet in 2021 van € 312 miljoen. Kuijpers beheert de installaties van 25% van alle Nederlandse ziekenhuizen – van energievoorziening, luchtzuivering en sprinklers tot medische processen – maar ook kantoren, universiteiten en industrie. Zelfs bijzondere Efteling-attracties én de ultrafijngevoelige klimaatregeling voor de Nachtwacht in het Rijksmuseum en de kunstcollectie in het Depot van Boymans draaien dankzij Kuijpers. Een knappe club onder leiding van een uitgesproken dame.

Kleine check vooraf: zelf heet je Kuypers, jullie bedrijf heet Kuijpers. Hoe zit dat?

“De familie én het bedrijf heetten altijd al Kuijpers. De uy stamt uit de Tweede Wereldoorlog: foutje van de ambtenaar bij de inschrijving toen mijn vader geboren was. Maar de bedrijfsnaam is mét de puntjes op de i.”

Hoe technisch ben je, van 1 tot 10?

“Een krappe voldoende. Van nature ben ik een alfa, ik hou van verbinden en ontwikkelen. Ik ben bedrijfskundig opgeleid maar ook enorm geïnteresseerd in wat techniek kan betekenen. Een stopcontact vervangen vind ik gevaarlijk. Maar ik bouw graag met technisch Lego met mijn zoontjes: auto’s, vrachtauto’s, Harry Potter-kastelen… Da’s echt lachen.”

Techniek met de paplepel?

“Zeker! Ik zeg al een aantal jaren: als Sint en de Kerstman vaker dát soort cadeaus zouden geven, helpt dat enorm bij de techniekpromotie.”

Als Sint en de Kerstman vaker technische cadeaus geven, helpt dat enorm bij de techniekpromotie.

Hoe onmisbaar is jullie werk?

“Zonder onze techniek kunnen fabrieken geen voeding of medicijnen meer maken – van vaccins tot melk en frietjes – gaat in musea en overheidsgebouwen het licht uit en krijgen ziekenhuizen geen stroom meer. Zonder techniek hebben we in Nederland binnen een half uur een groot probleem.”

Wat is jouw missie?

“Een betere wereld doorgeven aan volgende generaties. Zorgen dat wat we doen niet belastend is maar in positieve zin bijdraagt.”

Wat is jouw ‘elevator pitch’ voor Kuijpers?

“Wij kunnen goed meedenken met oplossingen voor de klant. De laatste jaren focussen wij vooral op de vraag: begrijpen we wat de klant werkelijk wil bereiken, en wat kunnen onze installaties daarin betekenen? De waarom-vraag. Dat lijkt vanzelfsprekend maar toen ik in de sector binnenkwam, werd die nog zelden gesteld. Ik heb die heel bewust groot gemaakt: denken vanuit de toegevoegde waarde.”

Hoe maak je dat concreet?

“We vragen onze klanten altijd om helder aan ons team uit te leggen wat ze met hun project willen bereiken, zodat wij snappen en voelen wat ze hopen en verwachten. Dat helpt enorm en zet de creativiteit aan; dan gaat iedereen meedenken. In de Efteling bijvoorbeeld doen wij de techniek van Aquanura, een attractie met allerlei onderwatergangen en vuurspuiters enzovoort – technisch best complex. Toen daar eens een storing was, heeft een van onze technici thuis daar met zijn zoon spelend met Lego een oplossing voor verzonnen, geïnspireerd door het bevlogen verhaal van de klant hoe die Aquanura voor zich zag.”

Vroeger waren we als technieksector vaak laatste volger; nu zitten we in de kopgroep.

Jullie zitten veel in grote nieuwbouwprojecten. Zijn jullie half-half een bouwbedrijf?

“Nee, we staan echt voor de techniek. Door juridische ontwikkelingen zijn bouw en installatie jarenlang uit elkaar getrokken, maar inmiddels groeien ze wel naar elkaar toe. Er groeit een besef dat we nieuwe projecten beter samen kunnen doen, met een plan op één A4tje en één budget. Zoals de gemeente Eindhoven heeft gedaan. Die nodigde alle partijen aan tafel en zei: ‘We hebben hier een businesscase voor de verduurzaming van tien gemeentepanden in de komende 10 tot 15 jaar. Als jullie dat slim en efficiënt doen, is er meer over voor verduurzaming.’ Dan kun je daar samen integraal naar kijken.”

Samen, samenwerking… Moet je ook wel ‘s keihard zijn?

“Ik heb veel geduld maar kan zeker duidelijk zijn. Niet letterlijk de vuist op tafel, maar soms wel met woorden. Zo van: Jongens, moet ik nou met vuist op tafel slaan?”

Jullie bestonden in 2021 honderd jaar. Wat is jouw aandeel daarin?

“Ik wil onze klanten de juiste oplossing bieden, en onze mensen een mooie werkplek waar ze met hun hobby bezig kunnen zijn. Vroeger waren we als sector vaak de laatste volger; nu zitten we vaak mee in de kopgroep. We kunnen steeds meer onze maatschappelijke rol spelen. En: we doen er veel meer toe dan we dachten!”

Je was Zakenvrouw 2018, Bouwvrouw 2019 én stond in de top 25 van Meest Inspirerende Ondernemers 2021. Wat doet dat met je?

“Die Zakenvrouw-benoeming heeft echt een versnelling gebracht. Daardoor werden we opeens veel zichtbaarder, kwamen onze specialisten op de radio en ontstond er meer trots bij onze mensen. En terecht: we doen interessante dingen en hebben een verhaal te vertellen.”

Ooit last gehad van een glazen plafond?

“Nee, want ik heb er nooit in geloofd. Als je iets wilt en je werkt ervoor, kun je veel bereiken. Natuurlijk scheelt het dat ik ben opgegroeid in dit familiebedrijf. Maar het was aan mij om die kans te benutten.”

Heb je een mantra?

“We hebben elke eerste werkdag van de maand een bijeenkomst met nieuwe medewerkers. Daar druk ik mensen graag op het hart dat ze zelf aan het roer staan van hun eigen pad. Dat ze regie kunnen voeren over hun ontwikkeling.”

Geven jullie veel ruimte voor opleiding?

“We vinden het heel belangrijk. Ook in de crisis zijn we niet gestopt met opleiden en hebben we alle mensen aan boord gehouden. Want je weet: er komt een tijd dat je al die mensen weer hard nodig hebt. Het is hier onbespreekbaar om daarmee te stoppen. We zijn een mensenbedrijf dat toevallig in de techniek zit. Alles is mensenwerk, dat wordt nog wel ’s vergeten.”

Hoe krijgen we meer mensen naar de techniek?

“De sector trekt al steeds meer mensen uit diverse richtingen, zelfs vanuit sociale hoek en de financiële wereld. In het HR-overleg van grote techniekbedrijven is al eens geopperd om nieuwe toptalenten van buiten de sector traineeships te geven bij een combinatie van bedrijven: 6 weken bij ons, 6 weken bij HOMIJ, 6 weken bij Croonwolter&dros…” 

Slim. Is dat al gestart?

“Nee, dat nog niet. Ik weet eigenlijk niet waarom. Dank voor de reminder; ik ga het opnieuw meenemen.”

Als ik ons bedrijf zou leiden als Mark Rutte ons land, bestaan we over twee jaar niet meer.

Wat vind jij nog meer een hot topic in de sector?

“Digitalisering, en dan met name het opzetten van de Uniforme Objecten Bibliotheek met standaarden voor de sector. Heel belangrijk, want op circulariteit liggen er enorme opgaven, tot ver in de keten. Dat vraagt om onderlinge helderheid en het versnellen van kennis met heldere standaarden, net als in bijvoorbeeld luchtvaart en automotive.”

Waarover kun jij je opwinden?

“Oneerlijkheid, daar kan ik heel slecht tegen. En machtsmisbruik op het werk. Iedereen is even belangrijk. Directeur is ook maar één van de 1300 rollen in dit bedrijf. Dát is mijn mantra: iedereen doet ertoe.”

Verder nog iets?

“Ja: wachtgeld in de politiek. Dat je de boel kunt verprutsen en nog geld meekrijgt ook. Dat stoort me enorm. Niet weglopen, eerst oplossen, dan hebben we ‘t daarna wel over geld. Sowieso moet de politiek nou ’s heel snel een aantal belangrijke knopen doorhakken en piketpaaltjes zetten, op een themaatje of tien. Duurzaamheid, circulariteit, energietransitie, onderwijs… Het heeft letterlijk twee jaar geduurd voordat het RIVM en het OMT inzagen dat ventileren op scholen belangrijk is, iets wat ik jaren geleden al tegen de minister van Onderwijs heb gezegd. En die kabinetsformatie, een jaar lang. Dan denk ik: Sorry jongens, er zijn zó veel dingen op te lossen.”

Dat komt van diep…

“Ja, ik word er recalcitrant door. Van nature heb ik veel geduld, maar dat begint op te raken. Wat me stoort is het schrijnende gebrek aan visie, aan daadkracht op de grote thema’s. Als ik ons bedrijf zou leiden zoals Mark Rutte het land, dan bestaan we over twee jaar niet meer. Begrijp me goed, ik zou niet graag in zijn schoenen staan. Maar ik zeg wel: Keuzes maken nou, en doorpakken!”

Ligt de bal vooral in Den Haag?

“Het kabinet moet de piketpaaltjes zetten, helderheid geven en vaart maken. Dat geldt elke dag een beetje meer, gezien de oorlog in Oekraïne en de huidige toestand in de wereld. De bal ligt niet alleen bij Den Haag. Als bedrijven vullen we ook een deel in. Daarnaast moet iedereen het zijne doen, ook de consument. De kachel een graadje lager, vaker de fiets pakken… Als we met 7 miljard mensen kleine stapjes zetten, helpt dat ook. Klein is het nieuwe groot.”

Techneuten kunnen beter worden verkocht én beter betaald.

Lig je wel eens wakker van je werk?

“Nee, ik slaap heel goed en heb veel vertrouwen in mensen. Natuurlijk gaat er echt wel eens wat mis. Maar daar kun je altijd over praten. Dat vind ik heel fijn in deze sector: mensen zijn heel resultaatgericht. Problemen kun je oplossen.”

Zelfs personeelstekort?

“Ja! Binnenkort zitten we weer met de grote bedrijven in de sector rond de tafel, en daar staat het zeker op de agenda. Het is een kwestie van willen én doen. Je moet mensen goed opleiden, stageplekken bieden en ook mensen zonder diploma aannemen en opleiden. Een leven lang leren hoort erbij, met alle technische ontwikkelingen, en die kosten moeten we doorberekenen. Ik vind dat techneuten beter kunnen worden verkocht én beter betaald. Gelukkig gaan we dit ook terugzien in de nieuwe cao.”

Tot slot: John Quist van Unica droeg jou voor dit interview voor omdat hij je een rolmodel vindt in de sector. Wie zou jij hier binnenkort graag terugzien?

“Wim Beukers, CEO van Allinq. Dat bedrijf bouwt en beheert telecomnetwerken. Deze tak van sport in de sector is wat mij betreft onderbelicht. Mensen mogen zich beter realiseren wat innovatie in de telecom en de infra bijdraagt.”