Compass uit Rotterdam verving onlangs de lijnverlichting langs de snelwegen A16, A15 en A29. In plaats van de ‘oude’ armaturen te verschroten, levert het bedrijf ze aan Lloyd Industrials. Hier worden ze opgeknapt, voorzien van led en vervolgens een tweede leven gegund in huiskamers, horeca en kantoren. Deze passie – en noodzaak – voor circulair denken en doen, voert Compass ook door bij de keuze voor de nieuwe verlichtingsarmaturen langs het fietspad op de Van Brienenoordbrug; deze zijn uit bamboe vervaardigd.
Een groot deel van de snelwegen maakt in de donkere uren gebruik van verlichting in het kader van de verkeers- en sociale veiligheid. Rijkswaterstaat onderhoudt deze verlichting en zorgt voor een tijdige vervanging wanneer het einde van de verlichting het einde van de levensduur bereikt.
Voor het vervangen van de zogeheten lijnverlichting langs de snelwegen A16, A15 en A59, benaderde Rijkswaterstaat Compass; specialist in netwerk- en infrastructurele projecten.
Veel (strooi)licht
De oude armaturen langs deze snelwegen stammen uit de jaren ’90 en vormden in die tijd een uitstekende oplossing door onder meer de hoge lichtopbrengst. Dezelfde lampen verbruiken echter ook relatief veel energie en hebben een korte levensduur waardoor ze regelmatig moeten worden vervangen. Bovendien ontstaat er veel zogenaamd strooilicht dat niet alleen bewoners kan hinderen maar ook een negatieve invloed kan hebben op de flora en fauna in de directe nabijheid.
Jan-Willem Luten (projectengineer): ‘Bij het vervangen van de volledige installatie is samen met Rijkswaterstaat dan ook goed gekeken naar de ‘huidige stand der techniek’. Hierbij speelden niet alleen de technische eigenschappen een rol, maar tevens het beperken van de CO2-footprint.’
Liever duurzaam en dimbaar
De keuze voor led lag voor de hand. led is immers uitstekend te richten, beschikbaar in een diversiteit aan led-kleurtemperaturen, energiezuinig en heeft een veel langere levensduur. Daarbij is ledverlichting eenvoudig aan een intelligente besturing te koppelen, zodat deze op afstand is te dimmen maar ook de status is uit te lezen.
Roel Reijgersberg (technisch manager): ‘Omdat wij net als Rijkswaterstaat graag onze verantwoordelijkheid in de keten nemen om de wereld een stukje duurzamer te maken, wilden we anders omgaan met de oude lijnverlichtingsarmaturen. In andere projecten worden deze afgevoerd in kratten en verschroot of gerecycled.’
‘Van echt weggooien was dus al geen sprake, maar we hadden het idee dat er meer in zat. Of toeval bestaat weet ik niet, maar in die tijd nam Jan-Willem een armatuur mee naar huis en bouwde deze in zijn eigen werkplaats om naar een stoer led-armatuur. Een armatuur die ogenschijnlijk prima leek te passen in kantoren, entrees maar ook in woonkamers van particulieren.’
‘Dit vermoeden werd bevestigd toen ik in mijn eigen buurt het bedrijf Lloyd Industrials tegenkwam. Sinds een aantal jaar zijn de jonge eigenaars bijzonder succesvol in het verzamelen van oude industriële lampen die zij vervolgens – in opgeknapte staat – weer verkopen. Wanneer je hun website bekijkt, begrijp je dat er een serieuze markt is voor dit type lamp.
Samenwerken
Om een lang verhaal kort te maken: de 2 bedrijven zijn met elkaar in gesprek gegaan waarbij is overeengekomen dat de oude armaturen van de snelwegen door Lloyd Industrials worden opgeknapt en verder vermarkt. Reijgersberg: ‘Er zijn zeker meer bedrijven die dit soort dingen doen, maar het enthousiasme en de drive van deze jongens was dermate aanstekelijk, dat we het gevoel hadden dat zij duurzaamheid en circulariteit oprecht net zo belangrijk vinden als wij.’
In dit traject heeft tevens EME: Excess Materials Exchange een rol gespeeld. Dit is een digitaal matchingsplatform waar hoogwaardige hergebruik opties worden gevonden voor (afval)producten van bedrijven. Dit om de wereldwijde transitie naar een circulaire economie te versnellen.
Luten: ‘Zij hebben onder andere een ‘grondstoffenpaspoort’ opgesteld van het armatuur waarmee de waarde duidelijk wordt. Zo is uitgerekend het hergebruik van zeshonderd armaturen bijdraagt aan een besparing van 120 ton CO2, wat vergelijkbaar is met 880.000 km autorijden.’
Duurzaam alternatief
Met deze speciale herbestemming is het bijzondere karakter van het totale project echter nog niet volledig beschreven. De A16 loopt namelijk over de Van Brienenoordbrug, waar aparte verlichting langs het fietspad is geplaatst. De vervanging van deze verlichting behoorde eveneens tot de scope van het project.
Luten: ‘Ook hier vonden we het belangrijk om circulair te denken. Wat dat betreft denk ik dat ieder bedrijf zich regelmatig zou moeten afvragen: hoe kan ik bijdragen aan een circulaire economie en wat is mijn plaats in de hele keten? Voor specifiek de armaturen langs dit fietspad hebben we gekeken naar onder meer kunststof masten, het hergebruik van kabels en nog veel meer.’
Tijdens een speurtocht naar een duurzaam alternatief kwam Compass uit bij een armatuur van bamboevezels: de Lamboe. Dit lijkt op het eerste gezicht niet het meest geschikte materiaal voor buitenarmaturen, maar niets is minder waar. Met een gepatenteerd productieproces van Moso – een bedrijf dat al 20 jaar bamboe verwerkt tot verschillende producten – is het armatuur in de editie ‘X-treme Density’ harder dan hardhout en sterk genoeg om 25 jaar weer en wind te weerstaan.
Luten: ‘Buiten het feit dat het hier om een grassoort gaat en niet om een kunststof, ligt het duurzame karakter tevens in het feit dat bamboe in de 4 jaar tijd dat het krijgt om te groeien, meer CO2 opneemt dan wordt uitgestoten tijdens de productie en transport.’
Met de selectie van de Lamboe was het project praktisch rond. Eind oktober zijn de armaturen langs het fietspad van de Van Brienenoordbrug geplaatst en aangesloten met een prachtig eindresultaat. Reijgersberg sluit af: ‘Buiten het feit dat we in dit project hebben gedaan wat we moesten doen – het vervangen van de lijnverlichting langs de snelweg – is dit in onze optiek ook een voorbeeldproject dat aangeeft hoe verschillende organisaties in de keten een circulaire oplossing kunnen realiseren. Samen kom je een heel eind!’
Fotografie: Stephan Tellier.
Heb jij ‘n tip voor deze rubriek? Stuur je suggestie naar demakersvanmorgen@technieknederland.nl!
